Tekstweergave van GRC1905_0211-1_00001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

Zaterdag 11 Februari 1905. 54$te jaargang Nr. 12. mm Voormalig Weekblad voor Orave en Omstreken. ABONNEMENTSPRUS PER 3 MAANDEN. ^6nmaal per week: Tow GnT* 45 cent; franco door het geheele R^'k 50 coot Toor Belfift (0 cent; overige landen 80 cent TSxreemaal per week: Toor Gnye 70 cent; franco door het geheele Ryk 75 cent. To«r Belgi6 fh— oreriee landen f L85» by vooruitbetaling. AHMtder^fke nummwB 7 c«nt CtllA Verschijnt elken Woensdag en Zaterdag. PRUS DER ADVERTENTlfiN: Van 1—6 r^ls 85 cents, elke regel meer 7 cents; grooto MtaM. Tignetten, enz. worden berekend naar plaatsruimte. AdvertentiSn ili iniiiMi ter plaatsing opg^even, worden slechts 2maal- en 7waaZ plaatsing slecfcli 4maal in rekening gebracht. By veelvuldige plaatsing belangry k r^>at ox abonnement voordeelige overeenkomst. Duidelijk achrifl, vooral d«- nuaM en cu'fers, wordt steeds dringend aanbevolen. Advertentien en aadqn aMk ken worden uitermk Dinsdag- of Vrydag-morgen TWr 9 ure ' ^iQusoS' en Uitgeyer; Fiuma A. F. G. DIEREN, te Cfrave. Tweede Blad. Gewogen en.... te liGht beyonden. Godsdienst alleen brengt bljjyend geluk. Socialisme stelt zioH opposant tegen den Godsdienst. We gaan door met de leugen te ont- maskeren hoe verleidelijk ze dan ook zinge, hoe bekooriyk ze zich vertoone, met hoe n. glans van waarheidsliefde zg verschijne altfld blflven we tegen kaar in't veld ! We herhalen het hier nog sens, maar nu voor goed en vlakweg: we ver- draaien het, om wit te noemen, wat zwart is. Dat doen we niet! En wat rood is, noe men we rood. ^ Men prate er ons niet van om conces- sies te doen aan 't Socialisme, want het deugt met in zijn wezen en aard. Door z n aderen ^roomt het kwaje bloed van z n moeder. Dit kan ieder waarnemen, die wa dieper in zgn heillooze verrichtineen doordringt; die het niet laat bij 'n opper- vlakkige beschouwing alleen. We zijn niet m voor eigen feilen, neen! maar om wilk van deze kleine smettea verge men toch met, dat wij die enorme dwaling, het Docialisme, laten voortkankeren. an hun vruchten zult gij ze kennen, s aa er geschreven, en Hy die deze woor- en sprak, was de Waarheid zelf. De vruch- en nu van 't Socialisme zgn wrang ge- noeg om den boom te leeren verachten, die ze voortbracht. »Een goede boom kan geen kwade en een kwade boom geen goe de vruchten voortbrengen.« (Math. VII—18.) Nu zegge men niet, dat wg ombouwen en neervellen uit louter vernielzucht. Wij doen dit slechts, wanneer, na diep naden- ken en grondige overweging het voor ons vaststaat, dat iets verkeerd is, heilloos, verderfelyk. Zoo we nu in vroeger ge- plaatste stukken al meer een vgand te Igf pngen, dan was dit; om de oneerlyke tac- lek, die bg volgt; de schjinschoone over- Tolgeiingen voorspie- j ^1 ®°S®luk vooral, dat hn zoovelen op en hals schuift. Als ge de tegenstan- ? bechte sociale hervorming e eeren kennen, daarbg vermogen in uw vingers voelt tintelen, uw weten stel- lig IS en klaar, dan roept U Christenplicht om de snoode bedoelingen dier lieden blnot ® ®ggen voor ieder weldenkende; dan moet ge aan het ontmaskeren. Daar helpt niets aan! Geen vragen: vindt ge zoo iets prettig, verkwikkehjk. Plicht roept, dat is genoeg Jmst. Men kan wel spreken van een nie genoegzamen eerbied voor ziin tegenstanders; wel aanvoeren dat zn het zoo kwaad met meenen — doch zoo'n be- schuldiging en excuus hebben maar al te dikwgls bitter weinig vasten grond onder de voeten. t Is zoo gauw en goedkoop gezegd. Jan en Alleman heeft het er een — twee — drie uitgeflapt. Maar daardoor kten we ons niet van de kook brengen. We b flven de dwaling bestrflden, die zoo vele slachtoffers maakt; we striemen neer onmeedoogend al wat het waarachtig ge- S ur- in den weg staat. K .we doen zonder angstvallig- Sif overtuiging vln onzen Christenplicht, die zulks vraagt. De dwa- ling, het kwade is iets abstracts, hetgeen terhaleris"T'' K^'^-kkelgk te !ch- zeggen, willen w^ vast dengenen de wapenen ontnemen, die mogelgk naar v2 Sgrde'vuLfr »Vrg staat het de dwaling te bekam- pen, maar van de personen, dien ze voor- staan, die haar aanhangen, blgft 6e afl« Is dat voile ernst, is uw opwerping ge- aeeud, of schuilt er kortswgl in? Ik ^il bet eerste houden en antwoord daarop: jat Ge zegt, wordt lang niet voetstoots oor my aanvaard. Immers, het staat m^ nie enkel vrij om de dwaling — en hier oe ik op 't Socialisme — te bekampen, Dat' ^®'toe ben ik gehouden als Christen. die niet" entY"'"'' Christenplicht, crnpd tno 4^ ^oorschrflft, mgn evenmensch onlpct- Viaf 1 maar — die ook zoo mogelflk ramnen en pHo j ®^geluk te voorkomen, 7ervol?en« louden! Cum |rano*^^r Ge af.« meen opgezet val ik "u yol^'' ^h" er komt een .maarc ^ bg. Doch spreektl Maar als staartje, dat men uu met moreele zekerheid tot de overtuiging komt, dat er verlichten, weten beter, als het er op aan- komt, dan de heele roomsche Kerk, wat lui ex professo aan het geestelijk verderf en den zedelgken ondergang van velen werken, dan ben ik in staat om zoo'n min- nen vent bg zgn lurven te pakken, hem if te rammen, zoodat hem voor goed de lust vergaat, anderen nog langer geestelyk letsel, lamme zielenellende toe te brengen. Het is duidelgk, dat ik hier hetleveren van gevecht met de pen bedoel. Het ver- dedigen ook van onze beginselen tegenover de materialistische, verdierlgkende princi- pen van dat snoeperige Socialisme Anders toch, greep ik in werkelykheid zoo'n rooien voorlichter bij zgn.... (toe maar, het woord is hier van pas) kladden, welnu, hij zou zonder twgfel zyn toevlucht tot de politie nemen, die hg anders — 't is geen inconsequentie, boor! — o zoo dipp veracht. Maar 't is waar ook, politie, soldaten, personen om het gezag te hand- haven zgn er in onze tegenwoordige maat- schappy nog noodig. De grondige noodza- kelijkheid en het onmogelijk-misbare er van, hebben alle eeuwen nog wel uitge wezen, maar 't is toch het echte niet. Het echte gaat komen in den socialistischen staat. Daar hebben ze er geen politie of zoo op na te houden want — wel, d'r is geen gezag op te houden. Ni Dieu, ni Maitre! Daarbg komt, dat de mensehen tegen dien tyd worden omgeschapen, alien zonder uitzondering! in ijverige, plicht- getrouwe, vreedzame wezens. Het-dienen-van-eigen-belang bestaat dan niet meer ; natuurlgk niet, hm ! Dat wordt niet enkel op den achtergrond geplaatst, maar doodgetrapt door een ieder, weet U. Past op, als Ge aan de waarheid ervan twgfelt. De mensehen hebben dan alleen nog maar goede gewoonten en eigenschappen, de kwade hebben zy afge- legd. De ten kwade neigende natuur, na Adam's zondenval, alien mensehen min of meer eigen, is den doodsteek toegebracht. Dit zyn allemaal axioma's ; en valt dus niet aan te tornen. Asjeblieft, slikken maar jongens I Och, och, wat 'n rommel zal die hemel- hoog-verheven, goud-glanzende toekomst' staat der Socialisten brengen. sGodsdienst en Socialisme,* heeft Bebel zelf verklaard, »zgn als water en vuur;« te zamen onbe- staanbaar dus, onvereenigbaar. W e krggen alzoo een maatschappg zonder Godsdienst. Alle door God zelf verordend gezag gaat dus ook naar de maan. Da's minder, vol- gens die heeren. Als natuurlgk gevolg biervan wordt meteen de Charitus van de baan geschoven. Dat geeft ook al niet! Weg maar met die Christelgke liefde, die den zieken en zwakken en Igdenden even mensch te hulp komt, niet enkel met stof- felgke middelen, maar ook met oneindig kostbaarder bgstand voor de ziel. Doch wat praat ik van ziel; onzin niet waar ?! Zouden we daarvoor zorgen, hoe belachelgk, he ? Alleen het lichaam, als dat maar het noodige heeft. Dan is het geluk van de menschenmassa volkomen bereikt. Gods dienst is immers slechts een weelde-artikel, op z'n hoogst: bgzaak. Daar staat wel op- geteekend in de H. Schrift; »Zoekt eerst bet rgk Gods en zgn gerechtigheid en al het andere zal U worden toegeworpen,* maar komaan, daar moet je geen gewicht aan toekennen, geen waarde aan hechten ; 'tis maar de bijhel, die het zegt. Debgbel, onder be'invloeding van den Geest der waar heid geschreven, bevat louter fabeltjes, ver- dichtsels, leugens, — niet hoofdschudden — want de ongeloovigen zeggen het. Die in hun hart Socialist zijn, zijn ongeloovig. Dat staat vast; als een paal boven water, hoe men het ook telkens tracht te ontveinzen. Onderviading en ervaring van iederen dag beeft ons met deze klare zekerheid over- goten, gevuld tot overloopens toe. Hoort eens, hoe de Socialisten hun ge- moed luchten en ziet eens naar de groen- gele gal waarmee ze den Godsdienst tel- ke^ opnieuw willen bezwalken. Katholieken, fijne, brave luidjes, wat zgn jelui toch echte dompers, dat je nog zoo peg durft opgeven van je dwazen Gods- 6e toch maar niet leert inzien, dat het Socialisme alleen het eenig-ware, reddrng-aanbrengende is. btumperds, beklagenswaardige halzen, onnoozelen, groote kinderen, toe gaat gauw naar ^ binnen, sluit je op in je kerken en laat je door je priesters op de mouw spel- den, dat het Socialisme verderfelgk is ; dat het indruischt tegen 't roomsch geloof; dat het geloof de grootste schat is, dien gg laat kosten, wat het kost — trachten te bewaren tegen Godsdienst is en wat niet. Jelui Paus Leo XIII had het dan ook heelemaal mis, toen ie het Socialisme veroordeelde; jelui Bisschoppen weten er ook geen bl.. van; je priesters, pastoors, kapelaans, of hoe je ze noemen mag, verkeeren in die zelfde onwetendheid. 't Zgn stommerds, botterikken, lui van niks! Weet je wat ze zgn: slecht genoeg om jelui, geloovige menschjes, zand in de oogen te strooien; op te zetten tegen 't Socialisme, dat toch je vriend, je helper, je redder wezen wil. Toe weest wgs, zgt verstandig en draait je kerk met al haar mooi-pratende bedie- naars eenvoudig den rug toe. Zg is het, die U tegenhoudt; die een hinderpaal is voor uw geluk. Daarom, veracht uw pries ters, want zg bedriegen U; laat waaien uw Geloof, gg kunt bet zonder dat; komt, komt, sluit U bij oas aan ; schaart IT onder onze vaan ! Wg trekken op ter overwinning; het Socialisme zal ons de blge victorie be- zorgen. Gg hebt er genoeg van, niet waar Le xers, U walgt reeds die vuile lastercampa- gne der Socialisten tegen personen wier trouw en eerlgkheid bg U boven alle ver- denking staat. Te diep, te vast heeft die reuzenboom van 20 eeuwen — ik bedoel ons heilig Kath. Geloof — zgn wortelen geslagen in het Christen hart, dan dat bg zou sterven, wanneer, gelgk in onze dagen vooral, met gestagen drup om zgn alouden, fieren stam, neer valt het vengn van onge- loof en socialisme. Te muur-vast staat bg ons de overtuiging, te hecht ligt bg ons vastgeankerd het heerlgke weten, dat de Kath. Kerk altgd is geweest, en nog voort- durend strgdt voor de waarachtige belan- gen — niet van een enkele klas — maar van de geheele menschheid, dan dat wg twgfelen zouden aan haar vermogen, aan haar goed-willen, aan haar eerlgke bedoeling. Wg hebben nog veel te zeggen; plaats en tgd ontbreekt ons om dit heden te doen. Daarom gaan wg een volgende maal in herinnering brengen, wat het Katholicisme in den loop der eeuwen voor het volk heeft gedaan; wat de Roomsche Kerk nog voortdurend doet zoowel voor de stoffelgke als geestelgke verhefiBng van den mensch. ZOIV f >KiV. De redaotie is niet Terantiroordelgk voor, en wil ook niet geaoht worden steedi in te gtemmen met de ingezonden gtnkken. De Tolkwestle. Ngdig waren de mensehen, die wonen onder den rook der stad, d. i., drie, vier uur ervan verwgderd. Ze hadden het zoo mooi ingekleed. Een- parig hadden de gemeente-besturen gere- kwestreerd. Dat wil wat zeggen; zoo zelden toch zgn de ego'istische mensehen het eens. Maar 't gold hier een belangrgke kwestie, een broodkwestie om zoo te zeggen. Met veel moeite dan waren ze 't eens geworden. Ze zonden een verzoek op naar de moderne, verlichte stad, die zoo graag met haar tgd wil meestappen, een verzoek, om toch asjeblief dien vervelenden sta-in- den-weg op den Teersdgk op te doeken. En ze vertrouwden zoo vast op de inwil liging van hun verzoek. Dat mocbten ze. Immers, welke stad, die met haar tgd mee- giug, had nog een tol, dateerend uit de Middeleeuwen, geen ding van onzen tgd ? Welke stad huldigt thans nog het beginsel, dat de buitenlui maar zoo veel mogelgk moeten geweerd ? Dat handel en verkeer moeten b^elemmerd ? Dat uit de buitenlui wat geld geklopt moet worden, om zelf een penning minder belasting te betalen ? Zoo vroegen zg zich aif. Die stumperds. — Spoedig zouden zg ervaren, wat een wereldstad-candidate zooal voor modern houdt. Met een kleine meer- derheid werd het verzoek om tolopheffing door de vroede vaderen gewezen van de hand. Natuurlgk. Hoe zouden ze dien tol ook kunnen missen ? Hief men den tol op, dan kreeg men immers een paardenbelasting 11!? en men kwam van den regen in den drop. Neen, dat mocht niet. Laat de buitenlui maar betalen; die hebben ook profgt van onze mooie stad 1 En ngdig waren al die mensehen, die zoo veel verwacht hadden van hun verzoek ; ngdig, dat zoo wreed verstoord was hun mooie illusie van tolvrgbeid. Dom, dat zg er ook zoo vast op vertrouwd hadden I Hadden zg het eigenlgk ook niet moet i kunnen voorzien, dat het zoo zou gaan ? jZg her inner den zich toch een dergelgke Wijj Socialisten zjjn, God dank, wgzer, kwestie van eenige jaren her, ran de markt- menschen van over de Waal. Ook dezen klaagden over verkeersbelemmering met de stad. Zg hadden wellicht graag een vaste brug ovei* de Waal gehad ! Zg klaag den en dreigden met een Veiling. 't Mocht wat. De vroede vaderen in de groote stad hielden zich aan de traditioneele achterlgkheid der boeren, die echter — jammer voor de heeren in de stad — niet belette, dat er een veilingsvereeniging op- rees, tienmaal kraehtiger dan het zusje dat ter barer neutraliseering in de stad geboren werd. Dat alles herinnerden zich de mensehen aan deze zgde. Maar zg meenden dat buiten beschouwing te mogen laten. 't Gold hier toch niet een grootsch werk, een brugbouw, neen, een simpele derving van enkele cen- ten. Was het dan wonder, dat zg zoo bitter teleurgesteld werden door die afwgzing ? Zulk een krenterige achterlgkheid hadden de achterlgke boeren van de moderne stad niet verwacht. Zg eischten geen voorrechten, hoewel een voorrecht, den boeren geschon- ken, zg ook in 't belang der stad achtten. Neen gelgkstelling slechts met elders. Nog eenmaal zou een sprankje van hoop hun ontstemming verdrgven. De tol kwam nog eenmaal aan de orde, moest opnieuw bij de Koningia voor 3 jaren aangevraagd. Enkele mannen, die hun tgd kennen, kwa- men weer met afschaffiog op de proppen. Die mannen leven in de harten der bui- tenmeoschen. — 't Mocht niet baten. De paardenbelasting diende weer als boeman en de tol kwam er weer voor drie jaar. Daar werd nog wel een poging gedaan om, als proef, des Maandags geen tol te heffen. Kan je begrgpen. Dat zou zgn de hen slachten, die de gouden eieren legt; dan zouden de boeren juist ontsnappen. En weg was de hoop weer en ngdig de buitenmenschen over hun onmacht, dat ook zg niet een veiling konden oprichten als hun broeders ginds, een veiling, die hun vrgheid zou brengen en onafhankelgkheic van een stad, die haar eigen belangen niet begreep. Daar werd veel over gedelibereerd, die zaak van alle kanten bekeken, de mo- gelgkheid onderzocht, maar ze voelden 't, 't zou niet gaan, 't ging hun kracbten te boven. Neen, dan stelden ze nog meer hoop op een varkensmarkt, waar ze de biggen konden brengen, die in deze streken zoo menigvuldig gefokt worden. Ze beraadslaagden en mokten en brachten hun groenten naar de markt, leverden er hun biggen en betaalden hun tolgeld, in afwachting van de dingen.... doet de voorzitter immers niet en hg ver- dedigde toch het door mg onderstreepte. Men voelde ten slotte toch, ondanks het handhaven van het voorstel door B. en W., dat men met tergen niets won en het heele zaakje werd uitgesteld, om het voorstel wat minder opzichtig-schreeuwerig aan te kleeden. — Al steekt men 't nu over 14 dagen in een fluweelen kleedje, och't ding wordt er weinig minder hatelgk om. Over die merkwaardige zitting zou heel- wat te zeggen vallen. 0. a. ook over de bewering van B. en W., dat het verheer op den weg van Nijmegen naar Grave zelfs op de marktdagen van geen beteekenis is. Waar is dan wel verkeer ? is men ge- neigd te vragen. En zoo duiken er bg het lezen van het verslag en het voorstel on- telbare vragen op. Die alle te bespreken, eischte enkele kolommen van dit blad. Daar zou de Redacteur een stokje voor steken en dus — basta. U, M. de R., mgn dank voor de plaatsing. N., 7 Februari '05. Uen bui 'enman. * * * Tot zoover was dit stukje oorspronkelgk opgezonden naar de Ngmeegsche dagbladen, die echter meenden het niet te mogen plaatsen. Dat was hun recht. Zg hadden daar natuurlijk hun redenen voor. Ik voor mg kan echter niet inzien, waarom de zienswgze van de buitenlui in deze zaak niet gepubliceerd zou mogen worden. 't Muisje heeft echter intusschen nog een staartje gekregen. De verzoeken, door Grave en Overasselt naar de Koningin opgezonden, om daar den tol geweigerd te krggen, zgn weer bg den Raad van Ngmegen terecht gekomen. Daar is weer heelwat gediscus- sieerd, ja even gefulmineerd. Enkele leden handhaafden hun vroegere afschaffingsge' zindheid. Ja, er werd zelfs op 't voorbeeld der Betuwe gewezen; men zou, aan deze zgde der Waal de mensehen ook wel eens af kunnen stooten! Hoe naief, meent ge. 't Zg zoo, maar voor een inwoner van Ng megen is zoo'n bekentenis al heelwat. Over 't algemeen echter ging men met B. en W. mee; men wilde den tol behou- den en eens flink van zich afpraten. Men redekavelde slechts over den vorm van het voorstel van B. en W.; dien vond men n. 1. wat al te fiirik. Typisch was daarbg de rede van den voorzitter bg het beant- woorden van een spreker, die meende, dat de buitengemeenten bg het verdedigen barer belangen niet de insinuatie verdien- den, die B. en W. voorstelden. De voor zitter wenschte dergelgke grofheden niet te beantwoorden, aan grofheden deed hg met. Een goedkoop argument, vooral voor wie woorden zwaarder tillen dan daden. Wat toch bevatte het voorstel van B. en W., dat het geachte raadslid kon spreken van een insinuatie ? Niets minder dat dit: ».... de plotseling algemeen gerezen bedenkingen wgzen op een kunstmatigen tegenstand en op het feit, dat gemeentehexturen eoen ge- makkelijh als andere personen tot ondersteu- ning van venoekschriften te bewegen zijn.t. — Toch nog al grof, vind ik; maar ik vergis me natuurlgk, want aan grofheden Verkiezinjrss^educhten. 't Herinner me dat toen eens in Belgie de periodieke Kamerverkiezingen — waarbg de liberalen eene totale nederlaag leden — waren afgeloopen, eenige der overwonnenen te Gent, besloten een standbeeld op te rich- ten voor den stichter hunner partg aldaar. Dat was pas mosterd na den maaltgd! Een politieke wansmaak, als deze Zui- derlingen toonden te bezitten, zal men niet veronderstellen eigen te zgn den »Noor- delgken,* die op 14 Januarij.l. te Amster dam — figuurlgk gesproken — hun ver- kiezingsmonument onthuld hebben, in de gedaante eener eenheidszuil. De Christelgke partgen ten onzent vorm- den steeds en vormen nog de meerderheid van 't Nederlandsche volk. Zeker, 't onge- loof wint veld, maar zg, die tgdens onze laatste tienjarige volkstelling zich lieten opschrgven als »tot geen kerkgenootschap behoorende,* zullen zelden een steun voor de clericalen geweest zgn, en waar de »roode flard* de >blauwe vlag< vervangt, daar blijft't »witte vaandel« onbesmet, daar veranderd slechts de verschoten kleur van een en dezelfde stof. Eene hoofdreden, waarom de minderheid ten ontzent, zoo langen tgd zich op 't ge- stoelte der eere kon handhaven, is deze : dat, als 't wedloop was om 't meesterschap van »Den Haag,< de liberalen een voor- sprong kregen. 't Is niet uit bewondering voor 'n historisch model van hoogere knip- kunst, dat 't voormalig drievoudige hoofd- kiesdistrict Sneek, hier niet aan de verge- telheid wordt prgsgegeven: na de eerste verkiezing tot Kamerlid van den heer Van Diggelen — de thans ver maarde man — mocht gezegd worden dat 2086 liberate kiezers de macht hadden om drie leden en 1997 anti- liberale kiezers om geen leden ter Tweede Kamer af te vaardigen. Een andere hoofdreden ter verklaring van het feit, hiervoor bedoeld, ligt hierin, dat de vrgzinnige beginselen, zooals die »links« werden opgevat, gereeder ingang vonden bg de standen die voor '88 't kies- recht bezaten, als bij hen, wien toen't stem- biljet voor 't eerst werd toevertrouwd. Als de zomer in 't land is, zal't waaien in de politieke lucht; nu, aaders kon de oppositie haar »wind« ook wel thuis hou den. Voor elken grooten »storm« van af '88, bezweek >de ministersboom«; maar nooit sedert dien richtte de storm zich speciaal tegen »den stam ;« Bergansius was in '91 niet de premier, en in '94 woei al de wind slechts om een der »Takken.« (1) In '97 heerschte geen verwarring op't too- neel van den strijd, maar toen volgde De Visser nog Brondsvelds »koers.« In 1901 weten de liberalen de geleden nederlaag aan hunne eigene verdeeldheid en in 1904 (bg de Statenverkiezingen) uitte zich de »socialisten-vrees.« Dievrees is nog niet weggenomen, wel aangebracht vooral bg menig »stakker« der »staking,« en tegenover den aanwas van Socialisme staat den bloei der Christelyke sociale ictie van den lateren tgd. Boven 'trechtsehe £amp wappert de eenheidsvlag. De oorzaak der Overgsselsche verkiezings- ziekte is niet officieel geconstateerd kunnen worden ; waar verrassingen mogelgk blgven, daar Igkt »vermoeden:« »raden«; maar eene versterking der regeeringspartij in de Kamer, schgnt mogelgk, eene overwinning »links« niet waarscbgnlgk te zijn. Mill. J. A. van WICtiEN. (1) Tftk van Pwrtfliet,