Tekstweergave van GRC1907_0309-1_00001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Zaterdag 9 Maart 190y> met LE- Igke I be- saa. 3. J. eem sdea ver- Bzel- gecB , eea I, awer a. twee ;egeK idige Ldig sm al aken, ;oede 0 be* QTMia I M. I Beu- gr, bo- jmar. voori. t m. 9) erg te >ed ala ias 19 Hei,« «> « Suheri i 10.— 'ieli, m icbtea caraat voor* 3, Mr. r m m s k [iik- tz. Ucoa a po'- LEM zgn oak s. E laitead ■'9 jEN ea es vaa KRlAi^E y^omalig Weekblad Toor Graye en ▲BONNUfW'nPlUn PDt 8 M4 4W1MI. 9«r wMk: ▼••r c«Bl; flruHM ▼oor Beifi* M oeaft: «T«ri(« kuatat VlTMnMl Toor Qnv 79 cant; flragu* daor hat To«r f k- •▼ar^ laadar *' AimidMltlk* Dumnun 7 cant 50ste Jaargang Nr. 18, COllAM Yersclifiiit elken Woensdag en ZalMriaf. rttUB MR ABVBRTlimlE: y&n 1—& nfala 86 caata, alk« ratal naar t aanta; fraaMa MMw. vlfl&attan, aae. wordan bwAaai dmt irteatantimte. AtfrartantMB iriiiimw tar j^Mtrioc epfagevao, war^mdaanaimMa-aBTVNaaJptaAtalacriaahtB immrnl la rekeoiog gefcraoht. Btj vMlvuidWe yfaaiawn bataat. 9k raktU «a sf akannamaat ▼oortaelige ovareeakonat. AtieMgli aMri/l, ▼oaral dar i aa djkn, wordtataadadriBaiDd nMiaiyiilaB. AJuiMftlaii aa a kaa wardao mUtrtHfk SisiMf ■ af aurfi tito t ura ^ieuwS' en JldverhntieBlad Uitgeyer: Fiema A. F. G. VAN DIEREN, te Grave. Tweede Blad. Wijziging der LGsrplichtwet. Zes jaar lang is de leerplichtwet thans in werking geweest, en bjjna even lang is van verschillende zgden op wgziging aan- gedrongen. Want men moge voorstander zgn of tegenstander van leerplicht, deze leerplichtwet zal zelfs de maker niet — in tegenstelling met hetgeen de auteur der jongste kieswet van zyn welgevend product denkt — menschelijkerwgs volmaakt achten. De wet is slap en sloom, onpractisch en hopeloos langzaam. Minister Kuyper vond de wet pas in wer- king getreden, toen hg aan het bewind kwam. Een fair trial (een eerlgke proef) zou hg er mee nemen. De proef is ook lang- durig geweest, want de wet bleef ongewij- zigd, schoon vooral de procesorde om wg- ziging d. i. om bespoediging riep. Minister Rink, hoezeer met goede voor- nemens bezield als ten aanzien van tal van andere onderwerpen, en deze alle ernstig overwegend, is ook nog niet met een voor- stel tot wgziging gekomen, en het staat thans te bezien, of het hem wel gegeven zal worden, zgn naam aan een wet op het gebied van het onderwgs te verbinden. Toch ligt een ontwerp tot wgziging der leerplichtwet voor ons, samengesteld door een commissie uit de Vereeniging van Arron- dissements-Schoolopzieners. Dat ontwerp — of proeve, zooals de com ­ missie het met bescheidenheid noemt — gaat vergezeld van een memorie vaa toe- lichting en wordt voorafgegaan door een in- lejding van de hand van den heer Tj. Kiel- stra, schoolopziener in het arrondissement Leiden. Voor een groot deel bestaat deze inlei- ding uit een referaat, door den heer Kiel- stra op een vergadering van de Vereeniging van Arrondisaements-Schoolopzieners in Sep ­ tember 1905 te Utrecht gehouden over de practgk der leerplichtwet. De heer Kielstra vindt een verklaring voor de fouten in de leerplichtwet in de te groote mildheid, welke de wet kenmerkt, in het feit dat niet genoeg partg is ge- trokken van de ervaring der sehoolopzieners, in de overhaasting, waarmee de wet is be- handeld, en in de te haastige invoering. Wg zeggen niet, dat hetgeen de heer Kielstra hier aanvoert waardeloos is ; alleen Iflkt het eenigszins vreemd, dat hg van over ­ haasting in de behandeling gewaagt, waar het ontwerp den 14den Maart 1898 bg de Tweede Kamer werd ingediend, het Voor- loopig Verslag den Bsten Juli van dat jaar verscheeii, een gewgzigd ontwerp den 3den Maart 1899, het verslag hierover den 16den Juni, de Memorie van Antwoord met een nieuw gewgzigd ontwerp den 9den Septem ­ ber en het eiadverslag den 26sten Septem ­ ber van dat jaar, waarna de openbare be ­ handeling op 27 Pebruari 1900 aanving en de eindstemming op 30 Maart 1900 plaats vond. Wanneer een behandeling, die voile twee jaar geduurd heeft, door deu heer Kielstra overhaast wordt geheeten, vraagb men zich af, hoeveel tgd hg dan over een rustige behandeling noodig oordeelt. Het Nederlandsche Parlement, dat Jantje- secuur.... overhaast! Een weinig te uitbundig Igkt de heer reeds proces-verbaal wordt opgemaakt; Kielstra ons in zgn lof aan de mannen, 5e. Strafbaarstelliag der werkgevers, die »die deze wet hebben doen invoeren,« als leerplichtige kinderen onder schooltgd in hg zegt: »De geschiedenis zal den naam dienst hebben. dezer mannen met eere melden en bewar^n voor een beter toegerust, wg hopen geluk- kiger en daarom dankbaar nageslacht.« Wie herinnert zich thans — slechts ettelgke jaren later — nog de namen van marineu als KogfE en Green van Waarder, die de heer Kielstra door de geschiedenis wil laten ver- eeuwigen ? De door hem gebrachte lof lijkt te meer gedisproportioneerd, waar de wgzigingen, door hem in de wet noodig geoordeeld, legio en van zeer iogrgpenden aard zgn. Esrst hekelt hij den administratieven de vele modellen, »eerst van A om tot I en dan nog eens van I tot VII;« daarna beschrgft hg in geuren en kleuren de »ellende« waartoe de artikelen 20 en 21 aanleiding geven, waarbg hg sarcastisch spreekt van seen berg papier tot heerlgk- heid en glorie der papierfabrikanten.« Luisteren wg even naar hetgeen hg ver- der verhaalt, — uit eigen ervaring bl^k- baar; Er komen processen-verbaal na hoevele verzuimen soms, en.... dan gaan die ver- zuimen nog geregeld of minder geregeld door. Allerlei termgnen, in afzonderlgke registers liefst aangeteekend, moeten in acht genomen zgn : — gg werkt met en op pa ­ pier niet met de menschen — dan na en- kele of vele maanden komea er van uwe, zeg 1200 of meer aanmaningen 800 of meer processen-verbaal, na de wisseling van een 10,000 kleine en groote stukken en brief- s en brieven, bezoeken, samensprekingen met aansprakelijke personen en schoolhoof- den.... en dan, (en dan ?). .. na weer 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14 maanden (ook hier loopen de jaarlgsten veel in en door elkaar).... loort gij zoo iets van een uitkomst.... een uitkomst vaak ver beneden de verwachting na een eindeloos vermoeiend, afmattend werk. Boeten van f 0.50, fl.OO zgn geen zeld- zaamheid na weken en maanden verzuim Dat is nu de leerplichtwet, wier voorstem- mers de heer Kielstra de onsterfelgkheid leeft toegezegd. Gemakkelgk verdiend! * * * De belangrijkste wgzigingen, die de com ­ missie uit de Vereeniging van Arrondisse- ments-Schoolopzieners in de wet wenscht te zien gebracht, komen hierop neer: le. het vervallen der verloven ten behoeve van landbouw, tuiabouw, veehouderg of veenderg ; 2e. het invoeren van het kaartenstelsel tot gemakkelgke en zekere contrdle over het absoluut schoolverzuim ; 3e. het overbrengen van het opsporen en vervolgen van het absoluut verzuim van den arrondissements-schoolopziener naar den burgemeester ; 4e. het vereenvoudigen der procesorde wegens relatiel verzuim — welke thans vier instantiSn kent: a. aanmaning door den schoolopziener, h. waarschuwing door de commissie tot wering van schoolverzuim, c. aanzegging door den schoolopziener, d. proces-verbaal — zoo, dat de eerste aan ­ maning door den schoolopziener vervalt en bg tweede overtreding (thans eerst bg vierde) Feuilietoo. ii KLWIIiME. 9) '— Het bewga vaa pjmpathie heeft toch siet veel te beteekeBsn. — Neen, ooea; het heeft zeer veel te be teekesnea; ik bea tot op dea bodem mysB hartea geroerd gewordsE. Deak toch eeas aan Bedeit achttiea jarea in dit de eerste maail. dat het graf van Heari en Madeleiae door eea aader daa ik bedacht wordt. — Het is daa ook....." Ik hield eeasklapa op, toan ik bemerkte, dat nifln woordea de verwildeting vaa mgn gastheer als de oorzaak vaa de oaverachillig- held zoadea aaawgeea, waarover hg zich be' klaagde. Msar de klaizeaaar had mg'a gedachtea ge 'adea ea liet mg dea tgd aiet om er eea aE dere weadimg aaa te ge^ea. _—■ Qg wilt zeggea — ea eea eeaigsziss hittere glimlach plooide zga lippea — dat '''^a wgze vaa levea da sympathie roadom '''ij aiet vermeerderea koa. Uit beleefdbeid wilde ik een oatkeaaeade bewegiag makea. De gewichtigste wgzigingen, die de Com ­ missie uit de Vereeniging van Arrondis- sements-Schoolopzieners in ha^ir »proevef voorstelt, betreffen uit den aard der zaak de eindeloos-omslachtige procedure bg ge- vallen van absoluut en relatief schoolver ­ zuim. sZooals de wet nu luidt* — zegt de heer Kielstra in de inleiding tot het ont ­ werp — en »met het beschikbtar mate- riaal is het absoluut verzuim niet te be- atrgden. Het duurt meer dan een half jaar eer de schoolopziener van alles op de hoogte is. Het is een tgdroovend, inspannend en toch ten slotte onvruchtbaar werk.« Otntrent het relatief verzuim heet het, »dat vele ouders, steeds meerderen, nog al- tijd gelegenheid vinden door de wgde ma- zen dezer milde, ja al te milde wet heen sluipen, zoodat zelfs hier en daar het onge- oorloofd verzuim op bedenkelgke wgze weer begint toe te nemen.« Geen wonder dus, dat, waar de zaken zoo staan, de commissie naar een middel heeft uitgezien om de bestrijding van het abso ­ luut verzuim meer effectief te maken dan tot dusver het geval is, en dat zg ten aan ­ zien van het relatief verzuim wat sneller en wat strenger gang in de wgze van be^ bandeling wenscht te zien gebracht. Ten opzichte van het absoluut verzuim wordt thans gehandeld als volgt: Blijkt den schoolopziener uit de Igsten, kennisgevingen en opgaven, waarmee bg overstelpt wordt, dat een kind — zond'^r dat er een grond van vrgstelling aanwezig is geen onderwgs geniet, dan ontvangt de aansprakelgke persoon een aanmaning. Heeft deze daaraan na veertien dagen niet voidaan, dan krggt hier van de com ­ missie tot wering van schoolverzuim bi>- richt, die binnen acht dagen den aanspra- kelgken persoon moet oproepen, maar min- stens acht vrge dag^n moet laten tusschen de oproeping en den aangezegden dag van verschgning. De aansprakelgke persoon wordt gewaar- schuwd en ontvangt, als hg na veertien dagen weigerachtig is gebleven zgn kind onderwgs te doen genieten, bericht, dat het kind ambtshalve zal worden ingeschreven. Is die inschrgving goed en wel geschied en komt het kind niet op school, dan wordt proces-verbaal opgemaakt. De commissie wil van deze behandeling den arrondissements-schoolopziener onthef- fen en ze aanmerkelijk vereenvoudigen. Ook vergemakkelgken door de invoering van het kaartenstelsel, hetwelk in het kort hierop ne^rkomt, dat op de gemeente-secretarieea voor elk in de gemeente woonachtig kind tusschen 7 en 13 jaar een kaart zal wor ­ den aangelegd. Komt een kind op school — of ontvangt het huisonderwgs dan moet op de secretarie de kaart van dat kind wor den aangevraagd. Bg verhuizing wordt de kaart naar de secretarie der nieuwe woon- plaats gezonden. Ue kaarten, die niet worden opgevraagd, geyen dus de namen der kinderen aan, die geen onderwgs genieten en zich derhalve aan absoluut verzuim schuldig maken. — Proteaioer net, herisBin mga gutheer, ik heb uw gedaobt^ gersdea. Zg is bovesdiea zoo satuarlgk mogelgk ea ik begrgp haar zoo goed Doch man moet aiet vargetea, dat ik door de voorvallea vaa diea afgrgselgkea aacht ge- heel teraedergealftgea ea ziaBeloos geweest ben. Toen ik vervolgeas mga plaats oader de levendea weer isgeaotnes hab, zag ik ees bewgs van de messchelgke dwaasheid ea booaheid. Men had mg verteld, d»t ik wel eea werktnig — laat mg beter zeggea -- eea apioa der Prnisea koa zga ea de geachiede- sia hsd belangstellenda oorea gevoadea. la plaats vaa sympathie ea gesegeaheid road ­ om mg te vinden, aaoBohoawde ik waatron- weade blikkea, hoorde ik belaedigeude woor ­ dea. Verstaat gg ? Ik, die meer daa ienaad aa- ders door diea varschrikkelgken oorlog gele- dea had, ik, die er de oakoatea vaa betaald had mat eea deel mgaer bezittiagea, met het bloed vaa al de mgaea, met al mga gelnk op dit osdermaaaache, ik was voor inga burea ea« varrader, eea paatlgder, wieas tegeawoor- dtgbeid mea oatvluchtte 1 H was boost; het was vooral beeitachtig. It: zoo dat met miaachtiag hebbea moetea afwijzen en met vertroawea de achtiag der aerl^ke liedea hebbea moetea opeiaehaa. Maar ik aam er eea voorweadsel nit om mg meer ea meer in mijn afzoadering ea verwiidering te begraven. Ik had geea familie meer. Ik zon hier geen vrietdea, geen medeburgera meer hebbea. Ik zoa dna ook aaa aiemand be hoefte hebbea om tot aan het graf dit onde, gebroken hart mede te dragea. Achttien jaar heb ik aldaa geleefd, dood oader de leveadea ea geea levende ziel zieade baitea dea ondea tninmaa, diea ik hier bij onze Raskomat voad ea Oisze onde Haaachea (Jeaaaette), die door dea bloedigen nacht kraak ziaaig geworden is. — Ha! aprak ik, terwgl ik mg deze om ataadigheid herianerde, de oode dieoatmaagd die mea bg dea oadergaag der familie ver dweaea waaade, is ook aaa de Fraiaea oataaapt! — Ja, heraam de haflt Bralaad, zg is er vol- atrekt aiet beter door gewordea. Haar verstaad is dood. Voor aieta ter wereld zondt ge haar uit dit hois knines doea gaaa. Reeds acht' tiea jsrea zga er verloopea, dat zg geea voet heeft gehad, ik zeg aiet op de atraat, maar ia dea tnin. Haar kiaakziaaigheid is evenwel vaa zeer zschtsn aard. Zq verbesldt zich, dat dejoage meester ea de joage mseaterea ia het boach jsga gaaa waadelea, dat zg rallea terugkeerea ea iederea dag varwacht zg hea. Alle dagen dakt ^ op mya klaiafl, eaacwna tafal ook root Welnu — zoo redeneei t de commissie — door middel van het kaartenstels-1 kan men op de gemeente-secretarieen zeer getnakke- ijk nagaan, welke kinderen abs'^lute ver- zuimers zgn. Daarom wil zg de geheele op- sporing en vervolging van het absoluut ver ­ zuim van den arrondissements-schoolopzie ­ ner naar den burgemeester overbrengen. Hg toch beschikt over voldoend ambte- naars-personeel,* heet het kalmweg in de memorie van toelichting. Wg weten niet, of deze laatste verzeke- nng wel naar den smaak van de burg"- meesters zal zijn. Wij gelooven ook dat z^ in haar algemeenheid niet geheel juist is. )at »voldoend ambtenaars-personeel* zal op meer dan eea g-'meente-secretarie met een sarcastischen glimlach ontvangen wor- len. En waar van de burgemeest^rs door let Rijk al zooveel »kruiersdiensten« wor ­ den gevergd — het woord is van een bur- gemeester-Eerste-Kamerlid — klemt de vraag, of het wel aangaat, zoo maar zon- der meer een nieuwen last op de breede, volgeladen burgemeesterlgke ruggen te leg- gen. - Maar afgezien hiervan is de voorgesla- gen regeling wel eenvoudig. De burgemees ­ ter laat uit de kaartenverklaring nagaan, wie absolute verzuimers zgn en geeft de namen op aan de commissie tot weriug van schoolverzuim. Deze onderzoekt wie reden tot vrgstelling hebben en geeft de overigen als absolute verzuimers aan den burgemeester op, die een aanzeggiug stuurt en, als na acht dagen de kaart niet is op ­ gevraagd, proces-verbaal opmaakt. Het is niet zoo ceremonieus maar ook minder langdradig dan tegenwoordig. En indien het Rijk voor de werkzaamheden een vergoeding toekende, zou men er ter gemeente-secretarie wellicht niet zooveel bezwaar tegen hebben, dat werkje er bg waar te nemen. * * * De groote strop voor de wet is intus- schen de manier, waarop het relatief ver ­ zuim wordt »tegengegaHn.« Laten we zeer in het kort de vier phasen in de bejjiande- ling aanstippen. — Eerste bedrgf: de school ­ opziener zendt een aanmaning ; tweede be ­ drgf : de commissie tot wering van school ­ verzuim roept op en de opgeroepene ver- schgnt of verschgnt niet (dit laatste wordt meer en meer regpl); derde bedrgf: de schoolopziener laat via den burgemeester den delinquent door een politie-beambte aanzeg- gen, dat de »administratieve behandeling* is afg'sloten (eindelgk!); vierde bedrgf: procfs-verbaal. Wg zwijgpn van de termgnen, die moe ­ ten worden in acht genomen ; de verzuimen, die in den tusschentgd straffeloos kunaen worden voortgezet; de gewisselde schrifturen en den verderen omslag. Met al dien administratieven omhaal is in het ontwerp der commissie gebroken. Zg stelt kort en goed dit voor: Is er een overtreding gepleegd, dan stelt de school opziener de commissie tot wering van school ­ verzuim daarvan in kennis. Dnze onderzoekt de zaak en bericht den schoolopziener, of het verzuim alsnog geldig kan worden ver- klaard. Is dit niet het geval, dan krggt de aansprakelgke persoon bericht, dat hg, als de wet weer wordt overtreden, met den kan tonrechter in aanraking komt. bea, als zondea zg zich bg hna teiogkomat aaa dea diach aeerzettea. Ia de eerate tgdea maakte dat op mg eea verachrikkelgkea iodrak ea beproefda ik alles om 0B7e onde Hnischea nit haar droom te doea oatwaken. Ik heb voot haar eea ronw kleed latea makes. Ik heb de portrettea der kiaderea met ronwkrip omgevea. Ik heb het tafelgereedachap latea verwijderea om haar te laten zien, dat mea niemaad wachtte. Verlora* moeite! Dea volgaadea dag leidde zg weer geheel het levea vaa dea vorige. Ala ik haar aoootgda wat hard behaadeld had, trok zg zich ia eea hoek va® dekeokea tecDg ea hoorde ik haar met gebrokea stem eea volkslied nit oaie geboorteatreek aenriea wasria sprake is vaa Strsatsbnrg, de achooQe atad, ea van eea jsag soldaat, die zga vader ea moeder verlatea had en dies Straatabnrg aooh zg» kapitein wildea teraggevea ea die ia eea verafgelegca laad stervea giag. Daardoor wordt ge aiet wgzer, nietwasi:? Sfaar gg knot n de zoethsid ea droafgeeatig' heid aiet verbeelden vaa dit lied, dat zoo treffend dea ronw nitdrnkte der hniegezlaaea, welke op de grenzea in Elzaa en Lotbsriagea zooveel doodea to betreurea hebbea. Voor de onde Haaschaa is de held vaa dit lied de joage meeater, welke zg zoader moede te wordea altgd afwaoht. De vier bedrgven van de tegenwoordige wet zgn tot twee ing'krompen: een keer wordt de aansprakelgke persoon gewaar- schuwd, en wil hg dan nog niet hooren, dan moet hg maar voelen. Thans ligt het verschgnen voor d^n kantonrechter in een zoo ver verschiet, dat het op de meesten in het geheel geen indruk maakt. Doordat de behandeling vereenvoudigd en de schoolopziener van heelwat admini- stratie ontheven wordt, zal bg ook actiever kunnen optreden dan thans door den enor- men berg van paperassen veelal mogelgk is. Op het eerste delict zal onmiddellgk de vermaning van de commissie tot wering van schoolverzuim kunnen volgen, en na recidive onmiddellgk proces-verbaal. De schrik, die er thans uit is, moet er weer in komen, indien men althans de leerplichtwet wil behouden. En het wil ons toeschgnen, dat de door de commissie voorgestelde wgziging op dit punt eene besliste verbetering is. * * * De voornaamste veranderingeu hebben w^ reeds besproken. Eenige andere, even- eens van min of meer ingrgpenden aard en voor de ouders van leerplichtige kin ­ deren niet zonder beteekenis, dienen thans nog wat nader te worden bez-en. De eerste dezer wgzigingen betreft den duur der leerverplichtiog. Er zgn een categorie kinderen, die de school eerst mogen verlaten, als zg de kUsse hebben doorloojpen, waaria zg bij het bereiken van den dertienjarigen leeftgd wa- ren geplaatst. Dat zgn kinderen, die niet geregeld tot een hoogere klasse zgn bevorderd en eerst na hun twaalfde jaar tot de hoogste klasse overgaan. Stel, dat het school] aar met 1 Mei begint en zoo n achterlgk kind in den loop dier maand dertien jaar wordt, dan moet het nog een vol jaar de school be ­ zoeken en is eerst op nagenoeg viertien- jarigen leeftgd vrg van leerplicht. De commissie tot wering van schoolver ­ zuim — om van de sehoolopzieners niet te spreken — zullen alle bg ervaring we ­ ten, dat dit voorschrift een groote grief is van de betrokken ouders tegen de wet. En wg meenen ons niet te vergissen als wg aannemen, dat op dit stuk wel eens blgkt van z.g. gedienstigheden der practgk en — als het begin van het nieuwe school] aar en het bereiken van den dertienjarigen leeftgd maar enkele dagen verschil oplevert — het laatste schooljaar wel eens wordt kwgtge- scholden. Wat strikt genomen niet mag, maar wat toch wel eens gebeurt — misschien vaak — wil de commissie wettigen in dezen zin, dat de leerverplichting in ieder geval ein- digt bg het bereiken van den dertienjarigen leeftgd. Wg achten deze wgziging een verbete ­ ring, een verbetering, die geen afbreuk doet aan den goeden gang van het onder ­ wgs, vermits dit er niet onder lij it, of een kind na zekeren dag de school niet meer bezoekt. Uit de voorgestelde wgziging zou men verder geneigd zgn te besluiten, dat de commissie niet ia voor het verlengen der leerverplichting tot het veertiende jaar, het ­ geen als eiseh op de programma's van som- mige politieke partg eu voorkomt. * Het waa voor mg eea harde taak aaa dit lied te geweanea. Toch moest ik het wel, daar de arme Hasachea hat dikwgla ziagt. Gg znlt het missohiea atraka hoorea. Zg moet evanwel door aw bezoek ia de war geraakt zga. A's gg evaaala ik de gerachtec des hni- zes keidet, zondt ge haar in de gaag ea de aabnrige vartrekkec roadom oas hooies heea e* weer loooea. Zg moet zich-zelf sf?ragen, wat er gebenrd ia, d^ar het hnis eedsrt acht ­ tiea jsar geen eskslea bezoeker gaziea heeft. Sedert achttiea jaarl Verwoadart gg era aiet over, dat ik tnaschea mga onde kraakzianige dieaatmasgd ea mga zielelaed ia gebieke bea geblevea, om ook gek te wordea ? — Voorzsker verwoader ik er mij over, dat ^g znlke beproeviag weerstaad hebt kaaaea bieder. Het «ril mil toeachgsen, dat ik is uwe plaata er toe vervaliea zoa zga. — Neea, doak zg Gcd, heraam de klaize- saar — ea zgs stem aam eea diepea tooa asa — ik bea aiet zoover gekomea. Ia dezea laststen tgd weeade ik aog, dat ik tot het eiad z^a geraacen zoader te verzwskkea. Ik meeade zoo sterk te zga 1 Ea eenige dsgea geledea heb ik bg nwen kraar, die halde aan mga arme diorbare kiaderea goscaoekeB, als eea vronw geweend ea al mgs bealaitea voe- lea waekeies. (Wordt vervolgi.)