Tekstweergave van GRC1910_0409-1_00001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

4e „Staa|se^e ^ jlyxxl \9\^. De nieuwQ Schoolstrgl De beroering, in den lande gewekt door formeele oorlogsverklaring van den Bond -ron Ned. Onderwgzers aan de openbare mee- ning, in zake de Staatkundige neafcraliteit, duart voort en zal vooreerst niet bedaren. ImmerB het Terschgnsel, waaruit die beroe ring ontstond, de revolutionnaire geestvan een groot deel der openbare onderwgzers, is niet van voorbggaanden, maar van blg- Tenden aard. De woorden, gesproken in de befaamde Bondsvergadering, zgn niet ont- vallen in het vuur van een heftig debat; de hooding, toen aangenomeny was niet het gevolg der opwinding van een oogen- blik, maar te voren wel overwogen en bepaald. Wat toen gezegd en g^daan is, is de vrucht van door vele openbare onder- Wflzers sedert lang gehuldigde beginselen. Tegenover dien geest van ongeloof en revolutie komt het geloovig en nationaal gedeelte des volks in verzet. Wg kunnen ons over dit, bniten de krin- gen der bedoelde onderwgzerswereld en, aatuurlgk, die der socialisten, algemeen verzet tegen de aanmatiging der onderwfl- zers, die het onderwgs willen geven in hun geest en niet zooals de wet dat voorschrflft, slechts verheugen. Evenwel — in een vroeger artikel ves- tigden wg hierop reeds de aandacht — eon- sequent is dit verzet van liberale zgde niet. Indien toch het stelselmatig niet aan- kweeken van den eerbied voor onzen natio- nalen Regeeringsvorm en van de liefde tot het Vorstenhuis, die liefde en dien eerbied zal doen verminderen, dan moeten in nog Qescliiedkiindigs Momorie OTBS DS Plaatselpe Ligging en VerdecUging der Vesting Grave. 37) Oaar deze steunpunten echter door den Tgand uit den weg kuonen geruimd wor- den, zoo is de beneden-inondatie zeer wis- aelvallend, kunnende spoedig afgetapt wor- den, waarna het zandige terrein spoedig tot zyne normalen staat terugkeert. De boven-inondatie is in regentgden al- tgd tot stand to brengen, doch bg aan- hoadende droogte valt zulks zeer te betwg- felen. Bg de waterhoogte van 7.5 El f A.P. kan men eerst beginnen op eenige inonda- tie te rekenen, welke den vgand en zgne belegeringswerken zal hinderen, maar om de inondatie volkomen te stellen is een peil van 8.5 El f A.P. noodig. ^ Hiertoe legt men eenen dam in de Hor- tenscke graafen hoogt het lage terrein langs de tegengrachtsboord van de voorgracht op tot boven 8.5 Ellen f A.P. Zg strektzich bg voldoende wateraanvoer nit: van den ®teenweg van 's'Sertoffenbosch tot aan den veel hoogere mate de godsdienstige gevoe- lens van het kind schade Igden, indien het onderwgs niet op de ontwikkeling daarvan gericht is. En dan is daarmede nitgemaakt, dat de voorstanders van de bgzondere scholen, waar het onderwgs in godsdienstigen geest gegeven "Wordt, een rechtvaardigen strgd streden, en de »vrgzinnige» voorstanders van een godsdienstig-neutrale Staatsschool een onrechtvaardige zaak verdedigden. Tot dezelfde conclusie komt De Tijd in een artikel, dat zg dezer dagen aan deze geruchtmakende kwestie wgdde: ,Zoo langen tgd, zegt het blad, heeft men ge zegd, Tan ^TrijziBBige' zflde, dat alien van de Beutrale openbare school konden gebruik maken, ook zg, die voor hun kinderen een godsdienstige opvoeding verlangden, "vrant het was immers vol doende, dat over godsdienst in de openbare school werd gezwegen. „Daar bleef een nvakje open bg het kind." Dat vrae genoeg. „Er is veel veranderd in den loop der jaren. Dr. Bos is tegenwoordig het type van hen, die breeder de zaak bezien. Toch zrjn er nog mannen, die, als zg macht genoeg hadden, de oude theorie nog wel in praktijk zonden brengen. Over Amster dam met zgn negen BYoornitgangen" zijnwijniet gerust. De heer Otto zei onlangs zonder protest, in ;;gn bekende rede: ,Aan het beetaan van ouders, die zich zouden verzrtten tegen het aankvreeken van christelgke en maatechappelijke dengdes, (aliof dit een con- creet begrip is. Bed. T.) bjj hun kinderen, gelooft spraker — vtg citeeren het yetalag ran de N. Boit. Ct. — niet; maac, zoo zij er zija, meet hun ge- antwoord 'worden, dat de openbare echool is een school voor alien en dat hun kinderen daarom ook dingen moeten hooren, waarmee hun ouders het niet eens zgn." -willen de heeren Ossendorp e. s. nog maar zwygen over die pnnten van verschil, en waar het boven-Maasdgk, mits, zooals reeds gezegd is, de sluis in den dgk naar Escharen open staat en den weg naar dit dorp is door- gestoken. Deze inondatie is behoorlgk verzekert daar de steunpunten, in de onmiddellgke nabgheid der vesting gelegen, door den vg and niet opgeruimd kunnen worden ; alleen is hg, bg eenen lagen rivierstand, in de gelegenheid de toevoer van water te be- letten door het afieiden of afdammen van de Raam, (zooals zulks in 1674 heeft plaats gehad), hetgeen schter een arbeid is van zeer grooten omvang. Front van aanval. 't Front van aanval is op geene volstrekte wgze te bepalen, daar onder verschillende omstandigheden de vgand een van de volgende fronten kan kiezen, te weten: De beide midden-fronten. flet boven- of het beneden- aan de rivier steunende front, in beide gevallen met of zunder het rivierfront. Bovendien is een soort van verkorte ge- regelde aanval mogelgk, waarbg het rivier front tot hoofdobject wordt gekozen. Om nu te kunnen nagaan, welke van deze fronten onder de bestaande omstan- geldt het Koningschap en obb Vorstenhuis, is dit buHen den „B. v. N. O.* en buiten de sociaal- democratie, is dit in den Leidschen Gemeenteraad, in de £erste Kamer, in kiesvereenigingen encou- ranten iets zoo vreegelijks, dat alles te hoop loopt om met de niterste inspanning te protesteeren en te roepen om middelen van tegenweer. Wij voor ons zien dat gaame. Ons verblijdt dit versehiinBel. Inderdaad is het niet genoeg, als „bg het kind een vakje wordt opengehouden." Dat vakje van nationaal gevoel en liefde voor Oranje moet degelijk worden gevuld, reeds op school. Best I Opperbest t Wfl verheugen ons over z6iT«el bondgenooien, die nu eensklaps in ons kamp komen vlnehten, na de krijggklaroen van den heer Ossendorp te hebben gehoord. Maar wjj vercorloven ons de vraag, of die alien na ook goed begrgpen, wat wg altgd, tientallen jaren lang, hebben bedoeld met onzen strgd voor gelgkstelling van de godsdienstige school met de godadienstlooze, openbare, nneutrale," omdat wij aan de mogelgkheid der oniijdigheid niet geloof- den, en omdat wij.... de zuivere neutrale ,ont- houding," als zij mogelijk zijn zou, niet wenschten." Tegenover dezo consequente redeneering baten geen uitvluchten, als waarvan de N. Rott. Ct. zon- derlinge staaltjes geeft in hot volgende: ,Gelpk Frankrgk moet verlangen dat, zoolang het daar geldend regeerstelsel intact blpt, het onderwijs op zijn overheidsschool zal worden ge geven in republikeinsehen zin, evenzoo moet Ke- derland eischen, dat, zoolang de daartoe bevoegde machten onze Staatsinstellingen als de meest ge- wensohte voor ons volk handhaven, het overheids- onderwgs zal dienstbaar gemaakt worden tot ont wikkeling bg de toekomstige burgers van consti- tntioneelen, d. w. z monarchalen, zin. Het mog« helaas waar zijn, dat aan sommige ouders een onderwgs van die strekking voor hunne kinderen niet kan ^voldoen," en die ouders daarom op dien grbnd met het overheidsonderwijg niet tevredeh zijn — de font ligt niet in de school, dochhierin dat die ouders van do overheidsechool verlangen, wat deze kraohtens haar aard niet geven kan. Dezelfde fout, die indertgd sommige kerkelijken digheden het meest aan een vgandelgke aanval bloot staan, dient men vooreerst van de veronderstelling uit te gaan, de Beersche Maas niet stroomt; want, mocht dit plaats hebben, dan valt er voor den vgand aan geene belegerlng te denken, aangezien onder deze omstandigheid de geheele omtrek der vesting op den linker oever van de Maaa^ tot nsgenoeg op eene 1000 Ellen, onder water staat, of onder water gezet kan wor den door den Escharenschen polder te inon- deeren. Een tweede omstandigheid, op deze be- schouwing van overwegenden invloed, de inondatie namelgk, geeft tot zeer verschil lende redeneeringtjn aanleiding. Yolgens sommigen zou, om haar de mid- denfronten op een afdoende wgze te doen dekken, het binnenwater op 8.5 El ?|-A.P. moeten staan; wg echter geloovea dien stand, waarop in zomertgd zeldzaam te rekenen valt, aanmerkelgk minder te kunnen aannemen. Bekent men bgvoorbeeld op het peil 7.5 El f A.P. en gaat men dan na, hoe ver het terrein voor eenen vgandelgken aanval op de middenfrosten onbruikbaar wordt, zoo zal men ontwaren, dat die fron ten alsdan daaraan geenszins blootstaan, ten- begingen, toen zg zich met de begrippen van een Christendom boven geloofsverdeel&eid, die Tor- becke op de openbare school aangekweekt ver- langde te zien, niet tevreden verklaarden, omdat in zulk onderwgs hun kerkelijk* leer niet tot haar recht kwam. En, gelgk dezen in hun schoolstrijd de nentraliteit ten aanzien van deze of gene be- paalde kerkleer hebben trachten te vervormen tot nentraliteit ten aanzien van het Christendom, en aan de openbare school de ^godsdienstloosheid" hebben opgedrongen tegen de wet in, zoo pogen thans de Bondsmannen, dat voetspoor betredend, aan het overheidsonderwijs eene zoogenaamde absolute politieke nentraliteit op te dringen, als in hun schoolstrgd te pas komt, doch welke het overheids onderwijg niet kan, noch mag aankleven. In zoo- verre is het verwonderlijk, dat het heftigste protest tegen de vermaarde Bondsrede juist uit denzelf- den hoek opkwam, waar het voorbeeld, dat de Bond volgt, oorspronkelgk is gegeven. Men vergeet daar, dat wie wind zaait storm moet oogsten, De sociaal-democratisehe onderwgzers maken nu ge bruik van dezeUde middelen, als door de anti- revolutionnaire partg sinds jaren gebezigd zgn." In dit staaltje van sophistische redeneer- kunde worden de feiten precies op den kop gezet. De Christelgke partg en — ook en niet het minst de katholieke — konden zich inderdaad met het ^Christendom boven ge- loofsverdeeldheid,* het Christendom dat de meening van andersdenkenden — ook van volstrekt ongeloovigen — bg het onderwgs had te eerbiedigen, niet vereenigingen. Zg erkenden, dat de fout lag in de school, die uit haar aard niet geven kon, wat de Christenouders voor hunne kinderen wilden. En wat deden ze, speciaal de katholieken ? In het Zuiden en in overwegend katho lieke streken streden ze onverpoosd tegen de anti-clericalen v66r de relatieve nentraliteit. En waar ze de onderliggende partg waren zg de vgand in geene mogelgkheid verkeerde, om op den rechter aan te vallen, hetzg door gebrek aan middelen tot rivier-over- gang, ofwel wegens de vrees voor eenen aanval in den rug van de zgde van Nij- megm. Want daar het bed de Beersche Maas in den omtrek der vesting op eene gemiddelde hoogte van 8.3 El f A.P. ligt, zoo zal wel wanneer de inondatie gesteld is op een peil van 7.5 El f A.P. het meeste terrein droog blgven; doch daar de vgand de vesting door ingraving gedekt moet na- deren, zal er in de e^n El diepe loopgra- ven, reeds 0.2 El water staan, hetgeen genoegzaam is om hem deze fronten niet tot aanvalspunten te doen kiezen, als zgnde het hoogst moeielgk om de vesting alleen over de hoogste gronden te naderen; te meer daar er ieder oogenblik de water- toevoer kan vermeerderen, hetzg door het wassen van de Maas, ofwel door plotseling invallend regenweder, dat het riviertje de Raam in een zeer kort tgdsbestek aanmer kelgk doet zwellen. Uit bovenstaande redeneering is het ge noegzaam af te leiden, de vgand zgne opera- tien tegen het boven- of beneden-front zal moeten richten,] zoodraj^het^weder niet te en dus de relatieve nentraliteit godsdieost* loos onderwgs moest tengevolge habbea? Daar stichten ze ^gen scholen. En later vroegen zg, de meerderheid des volks, voor die scholen, waar het onderwgs stond onder Staats-contrdle en zich richtte naar de Staatswetten, subsidie, welke zg na langen en harden strgd verwierven. Dat is het voorbeeld, door de Christe lgke partgen gegeven. En consequent kunnen zg nu zeggen tot de Socialisten : Indien het Staatsonderwgs u niet bevalt, sticht dan uw eigen scholen. Yraagt desnoods Staats-subsidie, maar zorgt dan ook, dat uw onderwgs gegeven worde in den geest, zooals de wet dat voorschrgft. Indien de Socialistische onderwgzers en hun aanhang dat doen, dan eerst zullen >zg> gebruik maken van dezelfde middelen, als door de Christelgke partgen sinds jareu gebezigd zgn.< Esp^ranto-Cursus. 18de L e s. Lees aaidachti^: Kontenta tevreden; kontentt^i tevredenstellen bela mooi; beli^t verfraaien fioi eindigen; ^aigi doen eindigen fali vallen ; ftXigi doen vallen. Uit 't voorafgaande merken wg dua op, dat het achtervoegsel ig de beteekenis heelfc van: maken, doen, of in 'n toestand bren gen, zooals door 't grondwoord voorgesteld buitengemeen droog bigft. Yoordat wg in bgzonderheden treden omtrent deze aanvallen, gecombineerd met; die van den rechter oever, dient vooraf op- gegeven te worden, welk froat door hen zal gekozen worden, indien hg zgne werkzaam- heden uitsluitend tot den linker oever moest bepalen. Daar de uiterwaarden zoowel boven als beneden de vesting smal zgn (100 en 200 Ellen) en de werken van aanval daar ia de lengte of in den rug zouden kunnes genomen worden, door battergen, die de belegerden op den uiterwaard boven de vesting of wel achter den rechter Maas- dgk, beneden het fort Coehoom kan aan- leggen ; zoo zal de belegeraar niet licht dezen aanval ondernemen, te minder omdat de gracht-overgangen naar de bressen, welke hg in de linker-face van bastion Btkafy of in de rechter van bastion Bluwekoy mocht geschoten hebben belet zallen wor den, door het geschut der flanken van ko- laterale bastions, hetgeen niet anders dan van den rechter oever tot zwggen is te bren gen, omdat er op den linker oever geene emplacementen zgn voor de'contra-battergea met dien taak belast. {Wordt vtrvlgd.)