Tekstweergave van UDC1910_0806_00005
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VAN
DE
UDENSCHE
COURANT
VAN
Zaterdag
6
Augustus
1910.
WEEKKALENDER.
ZONDAG
7
Augustus,
H.
Cajetams.
Hij
werd
uit
een
hoogadellijk
geslacht
te
Vi-
cenza
in
noordelijk
Italic
geboren
en
was
reeds
als
knaap
een
voorbeeld
voor
ande-
ren.
Daar
hij
roeping
voelde
voor
het
H.
Priesterschap
ging
hij
vroegtijdig
naar
Rome
en
daar
stelde
Paus
Julius
li
hem
tot
zijn
geheimschrijver
aan.
Dat
was
een
post
van
hoog
vertrouwen
en
zeer
moeilijk,
daar
Julius
II,
een
man
van
groote
werkkracht
en
een
geboren
heerscher
in
zeer
verwarde
toestanden
verbetering
moest
brengen.
Men
kan
zich
heden
moeilijk
een
denkbeeld
vor-
men
van
de
eigen^aardjge
toestanden,
die
aan
het
pauselijk
hof
van
dien
tijd
heersch-
ten.
Maar
Cajetanus
wist
pok
daar
in
heilige
afzondering
te
leven
en
besteedde
zijn
vrijen
tijd
aan
liefdewerken.
Na
den
dood
van
Julius
II
verliet
hij
Rome
en
stichtte
met
Kardinaal
Carafa,
den
lateren
Paus
Paulus
IV,
eene
orde,
die
veel
heeft
bjjge-
dragen
om
in
die
woelige
tijden
de
zeden
te
verbeteren.
Hij
stierf
in
1547.
MAANDAG
SAngustns.
Cyriacus
en
gezellen,
martelaren.
Onder
de
beroemdste
merk-
waardigheden
van
Rome
rekent
men
de
Thermen
van
Diocletiaan,
dat
wil
zeggen,
het
badhuis
van
keizer
Diocletianus,
thans
omgebouwd
en
herschapen
in
een
kerk,
genaamd
uOnze
Lieve
Vrouw
der
Engelen."
A1
de
weelde,
die
tegenwoordig
ten
toon
gespreid
wordt
in
moderne
badhotels
is
kinderspel
tegenover
de
pracht
van
dat
oud-romeinsche
badpaleis.
De
kostbaarste
marmersoorten
uit
alle
werelddeelen
zijn
daaraan
verwerkt.
Weinige
reizigers,
die
thans
die
kerk
bezoeken,
met
een
«Bae-
deker"
in
de
hand,
denken
aan
al
het
mar-
telaarsbloed,
dat
bij
dien
bouw
vergoten
is.
Onder
de
velen
die
aan
dien
bouw
ge-
arbeid
hebben
onder
zweepslagen,
honger
en
dorst,
behoorden
ook
de
diaken
Cyri
acus
en
zijne
metgezellen,
wier
feest
wij
heden
vieren.
Want
het
ging
toen
heel
anders
dan
tegenwoordig.
Als
de
Regeering
tegenwoordig
een
groot
werk
laat
uitvoe-
ren,
b.v.
den
bouw
van
een
nieuw
station
of
zoo,
dan
geeft
dat
aan
vele
handen
werk
en....
loon.
Maar
in
dien
tijd
lieten
de
keizers
bi|
zoo'n
gelegenheid
duizenden
Christenen,
adellijke
heeren,
arme
lieden,
priesters
enz.
eenvoudig
gevangen
nemen
en
dan
dwongen
ze
dezen
zander
loon
en
onder
ruwe
mishandeling
al
het
werk
te
doen,
wat
thans
voor
goed
geld
door
be-
roepsarbeiders
uit
eigen
vrijen
wil
verricht
wordt.
Onder
deze
arme
slaven
behoorden
nu
ook
de
heiligen
van
dezen
dag.
Wat
de
wreedheid
van
dien
heidensche
keizer
nog
grooter
maakt,
is
de
omstandigheid,
dat
Cyriacus
de
dochter
des
keizers
nog
verlost
had
van
den
duivel,
die
bezit
van
haar
lichaam
genomen
had
en
ze
zeer
.
kwelde.
Cyriacus
werd
daarna
gedwongen
heiden
te
worden
en
toen
hij,
evenals
zijn
medearbeiders
dit
weigerde,
werden
zij
wreedaardig
gedood.
DINSDAQ
9
Augustus.
H.
Romanus,
marte-
laar.
Terwijl
de
H.
Laurentius,
over
wien
we
morgen
verhalen
zullen,
gemarteld
werd,
stond
daarbij
een
heidensch
soldaat
op
wacht,
Romanus
genaamd.
Deze
zag
hoe
een
jongeling
plotseling
naast
den
marte-
laar
stond,
dezen
troostte
en
hem
het
zweet
i
van
zijn
aangezicht
afdroogde.
Hij
begreep
niet
vanwaar
die
schoone
jongeling
zoo
op
eens
gekomen
was
en
anderen,
die
hij
op
dien
jongeling
wees,
zagen
dezen
niet.
Het
was
nl.
een
Engel.
Toen
men
nu
Lau
rentius
een
oogenblik
met
rust
liet
en
hem
in
de
gevangenis
terugbracht,
ging
Romanus
naar
hem
toe
en
ondervroeg
hem.
Lauren
tius
leerde
hem
toen
den
waren
God
ken-
nen
en
doopte
hem.
Toen
werden
de
hei-
denen
woedend,
en
lieten
ook
Romanus
gevangen
nemen.
Maar
evenals
Laurentius
.
bleef
hij
standvastig
in
't
Geloof
en
liet
zich
liever
dooden
dan
het
ware
Geloof,
dat
hij
pas
had
leeren
kennen,
prijs
te
geven.
Toen
sloeg
men
hem
het
hoofd
af.
WOENSDAG
10
Augustus.
H.
iMurentius,
*
martelaar.
Een
der
heldhaftigste
en
meest
bekende
martelaren
der
gansche
H.
Kerk.
Hij
was
diaken
van
Paus
Sixtus
en
getuige
van
diens
marteldood.
Treffend
is
het
ge-
sprek
tusschen
deze
twee,
dat
de
Kerk
vandaag
in
haar
officie
weergeeft.
Ach
vader,
zei
Laurentius,
waar
gaat
gij
heen
zonder
uw
zoon:
heilige
bisschop,
waar
gaat
gij
heen
zonder
uw
diaken,
gij
die
nooit
het
offer
opdroeg
aan
't
altaar,
zon
der
dat
ik
U
diende!"
Maar
de
Paus
op
weg
naar
den
marteldood
troostte
zijn
dia
ken
met
de
voorspelling,
dat
ook
hij
binnen
Feuilleton.
Liefde
of
Geld.
1)
»Nu,
ik
vertel
alleen,
wat
ikgehoordhad,"
zei
de
jonge
smid
om
zich
te
verdedigen.
Op
dat
oogenblik
keken
alle
drie
op,
men
hoorde
een
luiden
jammerkreet.
„Heere
God
!
is
dat
Burgman?"
Weer
luisterden
zij.
Lina
hield
den
adem
in.
Daar
kwam
Magdalena
binnenstormen.
„Lina,
Lina,
onze
Johannes!
Kom!
O,
God
!"
kreet
zij
doodsbleek.
Lina
snelde
de
deur
uit,
Magdalena
volgde
haar.
De
smid
trad
ook
naar
buiten
en
vrouw
Binder
kroop
met
veel
pijn
en
moeite
in
haar
bed
naar
voren
bij
het
venster
en
keek
in
angst
en
zorg
naar
buiten.
Bij
Burgman
voor
het
huis
stonden
ver-
scheidene
menschen
in
druk
gesprek
met
elkander.
„
Wat
is
er
?
Is
het
toch
waar
?«
riep
vrouw
Binder
door
het
venster.
„Ja,
het
is
waar!
Hij
zit!
Hij
heeft
er
een
vermoord!"
riep
men
haar
toe.
Bevend,
schreiend
zonk
zij
in
haar
kussens.
^!a
een
poos,
die
haa,r
een
eeuwigheid
drie
dagen
gemarteld
zou
worden,
waarna
zij
elkander
zouden
wederzien
in
den
hemel.
Laurentius,
die
tevens
schatbewaar-
der
der
liefdegiften
.
was,
deelde
aanstonds
alles
uit
aan
de
armen,
uit
vrees,
dat
het
in
handen
der
heidenen
zou
Vallen,
omdat
hij
wist,
dat
de
Regeering
naar
de
kerke-
goederen
de
hand
wilde
uitsteken:
juist
als
in
onzen
tijd
in
Frankrijk
en
elders.
Toen
de
stadsoverste
hem
daarna
opvor-
derde
de
«schatten«
der
Kerk
over
te
geven,
wees
Laurentius
hem-
op
de
armen,
blinden,
kreupelen,
die
hij
ondersteund
had
met
die
wschatten"
en
zei:
wZiedaar
de
schatten
der
Kerk!
Het
goud
dat
gij
zoekt
is
een
ver-
achtelijk
metaal,
maar
het
ware
goud
is
het
licht
der
waarheid,
waarin
deze
armen
zich
verheugen,
die
door
hunne
deugden
een
ware
schat
zijn
in
het
oog
des
Heeren!"
De
Stadoverste
werd
woedend
en
liet
toen
Laurentius
op
een
gloeienden
rooster
lang-
zaam,
letterlijk,
braden.
Maar
God
sterkte
hem
wonderbaar,
zoodat
hij
van
vreugde
straalde
en
spottend
uitriep:
^nu
is
mijn
lichaam
genoeg
gebraden,
gij
kunt
er
van
eten!"
—
Maar
met
den
marteldood
van
Laurentius
(in
't
jaar
258)
verloor
ook
het
Heidendom
in
Rome
meer
en
meer
veld
en
men
schreef
de
daarop
snel
vorderende
bekeering
van
Rome
vooral
toe
aan
de
voorspraak
van
Laurentius.
DONDERDAG
11
Augustus.
H.
Susanna,
maagd
en
martelares.
Het
weinige
wat
wij
van
haar
weten
komt
op
het
volgende
neer.
Zij
leefde
ongeveer
in
denzelfden
tijd
als
Laurentius,
behoorde
tot
een
dervoor-
naamste
familien
van
Rome,
en
deed
reeds
vroeg
gelofte
van
eeuwige
zuiverheid.
Uit
hare
standvastige
weigering
om
een
huwe-
lijk
aan
te
gaan,
leidde
men
af,
dat
zij
christen
was
en
omdat
zij
dit
wilde
blijven
en
daarenboven,
trouw
aan
hare
gelofte,
de
voornaamste
jonge
mannen
van
de
stad
afwees,
doodde
men
haar
onder
de
vree-
selijkste
foltering.
VRIJDAG
12
Augustus.
H.
Clara,
maagd.
Wie
den
H.
Franciscus,
de
arme
van
As-
sisie
liefheeft,
die
kent
ook
de
H.
Clara,
zijn
groote
vriendin,
de
heilige
stichteres
der
yArme
Clarissen«.
Evenals
de
H.
Fran
ciscus
was
ook
zij
geboortig
van
Assisie
(1193)
en
uitverkoren
door
God
om
in
een
tijd
van
groote
weelde
de
heilige
armoede
in
eere
te
brengen,
en
evenals
Franciscus
had
zij
vooral
een
groote
godsvrucht
tot
het
H.
Lijden,
het
Allerheiligste
Sacrament,
Onze
Lieve
Vrouw
en
Jesus'
verborgen
leven.
Zij
stierf
in
1253
op
60-jarigen
led-
tijd
en
haar
graf
werd
aanstonds
door
zoo
vele
wonderen
verheerlijkt,
dat
Paus
Alexan
der
IV,
na
een
streng
onderzoek,
haar
reeds
in
1255
heilig
verklaarde!
ZATERDAG
13
Augustus.
//.
Hlppolytas,
martelaar.
Weer
een
tijdgenoot
van
Lau
rentius.
Om
zijn
Geloof
langen
tijd
gevan
gen
gezet,
werd
hij
eindelijk
ter
dood
ver-
oordeeld
en
daar
zijn
naam
herinnerde
aan
den
Hippolytus
uit
de
heidensche
fabelleer,
besloot
men
hem
ook
even
vreeslijk
te
doen
sterven.
Men
bond;
twee
halfwilde
paarden
aan
elkander
vast
en
aan
het
an-
dere
uiteinde
der
touwen
bevestigde
men
de
voeten
van
den
martelaar.
Vervolgens
werden
de
dieren
door
zweepslagen
over
steen
en
rotsen
voortgejaagd
terwijl
zij
aldus
den
martelaar
na
zich
sleepten,
die
overal
gewond
en
bebloed
eindelijk
dfen
geest
gaf.
Eerste
Kwartier
:
13
Aug.,
v.m.
3.01
uur.
VoLLE
Maan
:
20
Aug.,
n.m.
3.14
uur.
Laatste
Kwartier
:
27
Aug.,
n.m.
3.33
uur.
Nieuwe
Maan:
3
Sept.,
v.m.
7.06
uur:
De
zon
gaat
a.s.
Zondag
7
ddzer,
op
te
4.20
en
onder
te
7.51
uur.
-
Het
aansteken
der
Lantaarns
van
Rijwielen,
Motorrijwielen
en
Automobielen
van
Zondag
7
Augustus
tot
Zondag
14
geschieden
te
8.10
uur,
die
van
andere
voertuigen
te
8.40
uur.
De
Katholieke
Per^.
We
mogen
over
dit
veel
besproken
on-
derwerp
vandaag
nog
wel
eens
'n
paar
woorden
zeggen,
want
—
hoe
vaak
ook
behandeld
—
van
de
belangrgkheid
dezer
stof
blgken
'n
massa
geloofsgenooten
maar
slecht
te
overtuigen.
De
ondervinding,
welke
ook
wy
daaromtrent
bgna
dagelgks
opdoen
leert
ens
dit
duidelyk
genoeg.
Meet
het
dan
nog
langer
worden
be-
toogd,
dat
de
pers
zoo'n
enorm
maehtig
wapen
is
in
den
strgd
onzer
dagen,
—
een
wapen
dat
gebruikt
wordt
voor
de
goede
en
de
slechte
zaak
?
scheen,
kwam
Lina
terug.
Zij
schreide
niet,
maar
zag
er
zoo
verdrietig
uitj
als
haar
moe-
der
haar
nooit
gezien
had.
Lina
viel
op
een
stoel
neer,
leunde
met
haar
armen
op
de
tafel
en
kermde
als
een
stervende.
wis
het
toch
waar
?
Werkelijk.waar?"
vroeg
vrouw
Binder
den
jongen
smid,
die
juist
de
kamer
binnenstapte.
»Het
is
waar,
-
en
ik
weet
nu
meteen
hoe
hier
de
zaken
staan!
Vaarwel,
vrouw
Bin
der
!
ik
ben
wel
geen
werktuigkundige,
maar
ik
zou
toch
een
goed
echtgenoot
voor
Lina
geweest
zijn
en
u
ook
goed
behandeld
heb
ben,
geloof
dat
gerust!"
Hij
gaf
haar
de
hand
en
greep
naar
zijn
hoed.
uHendrik!"
riep
de
oude
vrouw
met
be-
vende
stem.
Hij
antwoordde
niet.
Met
somber
gelaat,
blijkbaar
aarzelend,
stak
hij
ook
Lina
de
hand
toe,
die
haar
hoofd
nog
niet
had
opgeheven.
wVaarwel,
Lina!"
„Vaarwel,
Hendrik!"
sprak
zij
zacht.
Met
een
vloek
trad
de
smid
naar
buiten
en
trok
de
deur
achter
zich
dicht.
„Ach,
ik
ben
tot
ongeluk
geboren
!"
riep
vrouw
Binder,
terwijl
zij
in,
tranen
uitbarstte.
Reeds
langer
dan
een
week
zat
Johannes
in
de
gevangenis
en
niemand
kwam
hem
be
zoeken.
We:l
wist;
hij,
dat
voorloopig
geen
bezoeken
bij
hem
werden
toegelaten,
maar
in
De
Katholieke
pers
is
daar
niet
alleen
om
het
geloof
te
verdedigen,
aanrallen
op
den
godsdienst
af-te-slaan,
cm
zorg
te
dra-
gen
dat
God's
woord
ook
richtsnoer
zg
in
het
bestuur
van
den
staat,
maar
ook
om
te
wflarschuwen
voor
verderfelgke
stelsels
en
dwalingen,
om
de
gansche
Katholieke
zaak
in
heel
haar
omvang
voor
te
staan.
Is
het
dan
niet
een
dure
plieht
voor
iederen
Katholiek,
die
pers
—
ook
in
haar
kleinere
organen
—
zooveel
mogelyk
te
stennen
?
Die
steun
kan
trouwens
zoo
gemakke-
lyk
en
op
zoo
vele
wij
zen
worden
verleend
:
door
het
nemeji
van
een
abonnement,
het
plaatsen
eener
advertentie,
het
inzenden
van
een
nieuwstflding
en
door
'n
aanbe-
velend
woord
bg
vrienden
of
bekenden.
Boven
twflfel
is
het
immers,
dat,
van
de
Katholieke
pars
een
zeer
heilzame
invloed
uitgaat.
Zg
vormt
een
macht,
welke
op
de
algemeene
denkwyze
der
Katholieken
een
grooten
invloed
ten
goede
oefent
—
een
macht,
volgens
het
woord
van
Dr.
Lange,
»grooter
dan
die
der
legers!»
Het
pvergroote
deel
der
pers
hier
te
lande
staat
in
dieast
der
vryzinnige
idee,
welke
tegen
het
Katholicisme
indruischt.
Ziet
hoe
in
de
Hberale
en
vaak
ook
in
de
»neutrale>
bladenen
blaadjes,
dekerk
wordt
bespot
en
de
pnstellingen
der
katholieken!
in
het
belachelgke
worden
getrokken.
1
Daarom
is
het
hoog
noodig,
dat
tegen
over
die
vrgzinnige
en
»neutrale»
bladen
een
katholieke
pers
sta,
flink
gesteund
door
alle
weldenkende
katholieken,
welke
den
stryd
kan
aanbinden
tegen
den
ongeloovi-
gen
tfldgeest,
die
door
zyn
persorganen
verderf
brengt
op
geestelijk
en
zedelgk
terrein.
j
Het
ongeloof
had
spoedig
de
groote:
macht
der
pers
ingezien.
»A1
de
rest
is
niets
—
zoo
sprak
een
van
zga
kopstuk-
ken
—
gezag
en
aanzien
zgn
niets,
geld
is
niets,
maar
hebben
wg
de
pers,
dan
heb
ben
wg
alles.»
En
deze
nitspraak
wordt
bewaarheid,
want
de
verderfelgkste
theorieen
worden
door
de
ongeloovige
pers
met
succes
ver-
spreid.
Door
die
perstracht
men
alle
gods-
dienstige
uitingen
in
de
maatschappg
te
smoren,
den
Godsdienst
en
het
priester
schap
te
lasteren
en
verachtelgk
te
maken.
De
Katholieken
zgn
daarom
verplicht
bun
eigen
bladen
in
staat
te
stellen
tegen
dien
radicalen
journalistieken
stroom
te
kunnen
oproeien.
Zy
moeten
hun
eigen
pers
lezen
en
zonder
hooge
noodzakelgk-
heid
geen
blad
van
liberale
of
>neutrale»
richting
in
hun
huis
dulden,
veel
minder
dergelgke
organen
met
zekere
voorliefde
uitkiezen
voor
het
plaatsen
hunner
familie-
advertentiea
e.
d.
Men
waant
zich
al
te
gemakkelyk
ge-
vrywaard
tegen
den
invloed,
welken
sde
lectuur
van
liberale
en
>neutrale»
bladen
heeft.
De
niet-katholieke
Prof.
Wuttke
schreef:
»men
zou
mogen
zeggen
dat
een
ieder
spreekt
volgens
het
blad,
dat
hy
gewoon
is
te
lezen.»
Dat
is
een
zeer
waar
woord,
want
door
het
geregeld
lezen
van
niet-katholieke
bla
den,
wordt
by
velen
onzer
minstens
lauw-
heid
gekweekt
ten
opzichte
van
geloof
en
zeden.
Men
put
uit
zoo'n
blad
—
dikwyls
een
kolossaal
prul!
—
voor
de
dagelyk-
sche
conversatie;
hetgeen
zoo'n
courant
of
courantje
verkondigt,
wordt
maar
zelden
aan
critiek
of
tegenspraak
onderworpen
;
in
de
gesprekken
klinken
de
echo's
der
tonen,
welke
in
het
lyfblad
hebben
ge-
klonken.
Z66
vormt
zich
dan
een
openbare
mee-
ning!
Op
een
der
jongste
Katholiekendagen
in
Duitschland
sprak
Dr.
Huppert:
»Wat
doet
een
Katholiek,
die
de
niet-
geloovige
pers
steunt
?
Hy
betaalt
met
zyn
geld
de
aanvallen
tegen
zyn
H.
Kerk:
hy
betaalt
met
zyn
geld
de
aanvallen
tegen
het
geloovig
Christendom;
hg
betaalt
met
zyn
geld
de
vergiftiging
van
het
volk.»
En
hy,
die
de
niet-geloovige
pers
steunt,
heeft
volgens
Mgr.
von
Ketteler
niet
meer
't
recht
zich
een
trouw
zoon
der
Kerk
te
Doemen;
hy
is
veel
meer
een
verrader
van
de
heilige
zaak
dier
Kerk.
kmil
de
Sociale
WeeL
Dat
roepen
wy
heden
in
't
byzondertoe,
aan
de
meergegoeden
en
cntwikkelden
in
het
algemeen.
Gy
alien
die
tot
de
een
of
andere
groep
behoort,
hebt
naast
uw
andere,
ook.
sociale
plichten
te
vervullen.
Plichten
die
voortvloeien
uit
nwepositie
in
de
maatschappy.
Als
meergegoeden
hebt
ge
allicht
dienst-
personeel,
of
als
werkgever,
arbeiders.
In,
beide
gevallen
legt
de
hedendaagsche
maat-
schappg
a
eigenaardige,
al
zyn
het
juist
geen
nieuwe
plichten
op.
Of
als
man
van
kapitaal
en
als
degelyk
Katholiek,
zyt
ge
tenminste
geldelyk
be-
trokken
in
verschillende
instellingen
van
liefdadigheid.
Staat
ge
bekend
als
veel
te
geven,
voor
allerlei
goede
dingen.
Welnu,
gy
die
reeds
door
dit
te
doen
toont,
dat
gy
sociaal
gevoel
bezit,
toont
dat
ge
goed
Katholiek
zyt,
voor
u
is
als
ware
do
Sociale
Week
een
onmisbare
in-
stelling.
Naar
alle
waarschynlykheid,
geeft
ge
niet
om
te
geven,
maar
hebt
ge
met
het
uitreiken
van
uwe
gift
de
bedoeling:
el-
lende
te
lenigen.
Uitgaande
van
dat
standpunt,
kan
u
het
antwoord
op
de
vraag
niet
onverschillig
zyn:
Hoe
men
het
best
sociale
ellende
lenigt.
Op
de
beste,
meest
doelmatige
en
afdoende
manier.
Dat
is
een
vraag
van
beteekenis
voor
elken
meer
gegoede,
hy
zy
werkgever,
of
wat
ook.
Ook
de
meer
ontwikkelden;
ingenieurs,
fabrikanten,
leeraaren,
doctoren
en
niet
het
minst
zy,
die
zich
met
practisch
sociaal
werk
bezig
houden,
als
Parochie-Geestely-
ken
en
Adviseurs
van
vakvereenigingen,
Volksbonden
en
Werklieden-vereenigingen,
voor
die
alien
is
een
bezoek
aan
de
Sociale
Week,
wy
durven
zeggen:
onmisbaar.
Pater
B.
de
Greeve,
zal
er
spreken
over
den
plicht
der
meergegoeden
en
ontwik
kelden
tot
socialen
arbeid,
Mr.
Aalberse
over
Vakorganisatie
;
Prof.
Aegenent
over
het
Oollectief
Arbeidscon-
tract.
J.
M.
A.
Zoetmulder
over
Woningbouw-
vereenigingen;
Mr.
P.
Reymer,
over
Ar-
beiderstuinen.
Dr.
Meuleman
over
Bsroeps-
en
Be-
dryfszickten
;
Dr.
Noyons
over
tuberculose-
bestryding,
herstellingsoorden,
lighallen,
enz.
Zooals
men
ziet
een
overryk
program,
hetwelk
de
belangstelling
van
elk
sociaal
voelend
mensch,
die
bovendien
op
de
meest
practische,wyze
den
sociale
nood
wil
ge-
lenigd
zieh,
in
hooge
mate
verdient.
Terwp
zy,
die
als
meer
ontwikkelden,
veel
kunnen
bydragen
tot
de
ontplooiiog
der
geestelyke
gaven
van
het
volk,
in
de
voordrachten
van
Rector
Olarys:
Opvoe-
ding
der
Jeugd,
Lager
Onderwys
en
Pa-
tronaten,
of
in
het
onderwerp
van
Kape-
laan
Hoosemans
:
Kuast
voor
het
volk,
iets
vinden
wat
hun
aandacht
ongetwyfeld
waard
zal
zyn.
Daarom,
meer
gegoeden
en
ontwikkel
den
:
Bezoekt
de
Sociale
Week!
Esp^ranto-Cursus.
233te
L
e
s.
Lees
aandachtiji;;
Kiom
kostas
tiu
libro
?
Mia
libro
kostas
unu
guldenon.
Miaj
libroj
kostasjdo
unu
gul-
deno.
Cu
vi
intencas
longe
resti
tie?
Jes,
mi
restos
en
tiu
urbo
ok
tagojn
(aw:
dum
ok
tagoj).
La
nova
milit«ipo
estas
longa
180
metrojn
(aw
/e
180
metroj).
Estas
hodiaii
la
27
an
de
Julio.
En
la
somero
la
cerizoj
kostas
10
cendojn
ciu
funto
(aw
po
10
cendoj
ciu
funto).
Li
flugis
1
horowkaj
48
minutojn
(aw
dum
1
horo
kaj
48
minutoj).
La
nova
vojo
en
la
arbaro
estas
longa
5
kilometroj«
kaj
lar^a
9
metrojn.
Mia
frato
ravenis
el
Ameriko
la
28an
de
Aprilo
(aw
je
la
28a
de
Aprilo).
Mi
acetis
kostumon,
^i
kostas
32
guldenojn
kaj
duonon.
Matene
je
la
oka
horo
ni
foriris,
kaj
vespere
je
la
dekunua
kaj
duono
ni
revenis;
nia
prome-
nado
do
dawris
15'/j
horoja.
Nia
dormcam-
bro
estas
longa
5
metrojn
kaj
lar^ra
3
metrojn.
La
lOan
de
Awgusto,
la
28an
de
Majo;
la
14an
de
Januaro,
(aw
je
la
10a
de
Awgusto,
k.
t.
p.
Vi
povas
foriri,
sed
nur
restu
tie
14
togojn.
Bepalingen
van
maat
of
gewicht,
prijs,
duur
en
datum
vorderen
in
't
Esperanto
de
n
van
den
vierden
naamval.
Maakt
men
eehter
gebruik
van
een
voorzetsel,
dan
ver-
valt
de
11,
want:
alle
voorzetsels
vorderen
den
Isten
naamval.
Vertaal:
Het
kasteel
is
verwoest.
Het
kasteel
zal
verwoest
worden.
De
tafel
en
de
stoelen
zyn
gerepareerd.
0ns
huis
wordt
gerepareerd.
De
drinkglazen
zullen
gebro-
ken
worden.
De
boeken
zullen
al
gezonden
zyn.
Het
zaad
is
gezaaid.
Het
zou
gemaaid
worden.
Hy
wordt
gegroet.
Uw
oom
zal
gegroet
worden.
Haar
ouders
zullen
gegroet
zyn.
De
brief
zal
geschreven
worden.
De
zijn
verbittering
dacht
hij:
„Als
ze
wilden,
hadderi
ze
het
toch
wel
gedaan
gekregen."
Doch
toen
hij
volstrekt
geen
h^oop
meer
had,
werd
hem
het
bezoek
van
den
heer
Aalders
aangekondigd.
Hij
juichte
bijna
van
|
blijdschap,
ofschoon
hij
dadelijk
bemerkte,^
dat
zijn
patroon
er
niet
vroolijk
uitzag.
j
Toch
vertelde
mijnheer
Aalders
op
leven-!
digen
toon;
«Zooeven
heb
ik
gehoord,
dat
de
politic
twee
kerels
heeft
gearresteerd,
die'
verdacht
worden
van
den
moord."
j
«Ik
zit
hier
maar
in
de
gevangenis,
even
onschuldig
aan
den
moord
als
u,"
riep
Jo
hannes,
in
drift
opstuivende.
«Wel,
misschien
gelukt
het
ons
nu
je
spoedig
te
bevrijden,
Het
wil
maar
niet
goed
gaan
met
ons
werk,
sedert
je
weg
bent,"
i
sprak
de
patroon
bedrukt.
I
Dat
deed
Johannes
pleizier.
»En
hoe
gaat'
het
met
juffrouw
Marie?"
vroeg
hij.
I
wO,
Marie
heeft
zich
het
geval
sterk
aan-
getrokken,"
antwoordde
mijnheer
Aalders
aarzelend.
i
wJuffrouw
Marie
hqudt
mij
toch
niet
voor
schuldig,
hoop
?"
]
Neen,
dat
niet,
maar.....
je
weet
hoe
ze
is.
Die
vrouwen
zijn
alien
zoo
onbezonnen;
ik
heb
gedaan,
wat
ik
kon,
maar
ze
luisterde
niet
naar
me."
Johannes
keek
zijn
patroon
in
bange
ver-
brieven
zyn
geschreven.
De
sleutel
is
ver-
loren.
De
oefeningen
worden
goed
vertaald.
De
lessen
zouden
goed
vertaald
zyn.
De
melk
wordt
gedronken.
De
stad
is
over-
wonnen.
De
steden
zullen
overwonnen
wor
den.
Onze
museums
worden
dagelyks
be-
zocht.
Hunne
paarden
en
koeien
worden
verkocht.
De
bond
werd
geslagen.
De
bond
was
geslagen.
De
paarden
zouden
gpslagen
worden.
Zy
zouden
geslagen
zyn.
De
les
is
mooi
geschreveB.
Het
huis
wordt
verbrand;
is
nu
verbrand.
l-ees
en
vertaal:
Uistorio
de
Esperanto.
La
kri^into
de
la
lingvo
Esperanto
estas
doktoro
Zamenhof,
kiu
nun
estas
kuracisto
en
Varsovio.
Li
naski^^is
ea
Bjelostok,
kies
urbanoj
parolis
multajn
malsamajn
lingvojo.
Pro
tio
la
lo.^antoj
de
Bjelostok
ne
komprenis
sin
reciproke
kaj
tio
kauzis
multaju
em-
barasojn.
La
juna
Zamenhof
estis
frapita
de
tiu
malfelico
kaj
multe
pensis
pri
la
plej
3ona
maniero
per
malaperigi
^in.
Li
do
alvenis
al
la
konkludo,
ke
liaj
samurbanoj
estis
malamikoj
inter
si
nur
tial,
ke
ili
ne
komprenis
sin
reciproke.
La
lingvo
Espe
ranto
do
estas
kreita
de
Zamenhof
por
lomama
celo.
Dum
longaj
jaroj
Zamenhof
laboris
pri
farado
de
lingvo
artefarita,
post
kiam
li
convinkiyis
ke
nek
lingvo
mortinta
kiel
la
latina,
nek
lingvo
vivanta
kiel
la
franca
povas
tawgi
por
^renerala
uzado.
Jam
en
.la
jaro
1878
la
lingvo
interna-
cia
estis
teorie
preta
sed
sa^e
Zamenhof
ne
volis
^'in
publikigi
antaw
praktika
provo.
ji
do
tute
sola,
dum
ok
jaroj,
provis
prak-
tike
sian
lingvon
kaj
plitonigis
S'in.
Oni
povos
legi
en
libro
proz8/oj>
eldonita
de
la
firmo
Hachette,
belan
lete-
ron
de
Zamenhof,
kie
li
rakontas
kiel
li
konstruis
sian
lingvon.
Fine
en
la
jaro
mil
okcent
okdek
sepa
publikigis
la
unuajn
lernolibrojn
espe-
rantajn.
Ea
la
tempo
kiam
aperis
la
lingvo
Esperanto,
la
lingvo
Volapuk
bruigis.
La
bezono
de
helplingvo
estis
tiel
granda,
ke
kelkaj
lernis
Volapuk,
malgraw
ke
tiu
lingvo
estis
malbela,
neparolebb,
malfacila.
Sed
tiu
rigida
lingvo,
vera
parodio
de
lingvo,
ne
povis
longe
dawri.
6riaj
partianoj
la
plej
'ervoraj,
konstatis
baldaw,
ke
tiu
ombro
de
ingvo
bezonis
plibonigoja,
kaj
malpaco
okazis
inter
ili,
car
ili
ne
povis
unui^i
pri
a
san^'jj
fareblaj
aw
forindaj
en
la
liagvo.
Tiel
Volapuk
mortis,
sed
gia,
malsukceso
tre
malutilis
por
la
ideo
mem
de
lingvo
arte
farita.
Multaj
homoj
kredis,
ke
tiu
mal-
prospero
estas
nedisputabla
provo,
ke
la
farado
de
lingvo
estas
ne
ebla
kaj
ntopia'
Esperanto
do
eniris
malfacilan
vojon
plenan
de
antawju^-oj,
kaj
doktoro
Zamenhof
devis
longe
b^itali
por
venki
la
kontraustarantojn.
Malrica,
senpova
li
elspezis
sian
tutan
ha-
von
por
la
sukceso
de
tia
ideo,
kaj
nur
post
longaj
jaroj
de
batalado,
postruini^o,
kiam
li
komencis
malesperi,
la
sukceso
ne-
atendite
alvenis.
(Dawrigota).
wachting
aan;
hij
vreesde
slecht
nieuws
te
zullen
hooren.
»Je
zult
het
zeker
wel
begrijpen,"
vervolgde
mijnheer
Aalders.
„Er
had
mij
niets
onaan-
genamer
kunnen
overkomen,
Burgman.
Je
kent
Haakman
wel;
hij
is
een
pretmaker,
maar
volstrekt
geen
flink
koopman;
hij
heeft
geen
zier
kennis
van-
den
handel;
ik
mag
hem
daarom
niet
lijden.
Maar
daar
heeft
ze
mij
niet
naar
gevraagd."
"Mijnheer
wat
is
er
met
Haakman
?
riep
Johannes
uit.
»Ze
heeft
zich
met
hem
verloofd
!
En
de
kennisgevingen
ervan
aan
onze
vrienden
zijn
al
met
de
post
verzonden.
Haakman
heeft
gauw
zijn
kans
waargenomen.
wVerloofd
?
En
zij
stak
altijd
zoo
den
draak
met
hem!"
zeide
Johannes,
die
verbluft
ir
de
ledige
ruimte
staarde.
wZe
heeft
altijd
den
spot
met
hem
gedre-
ven;
^aar
ze
gaf
niij
nog
een
grof
antwoord,
toen
ik
haar
waarschuwde,
want
Haakman
neemt
haar
niet
uit
liefde,"
zuchtte
Aalders
met
een
treurigen
blik
op
Johannes
,,Uit
hefde."
Dat
woord
trof
hem.
had
haar
ook
niet
uit
liefde
genomen,"
sprak
een
stem
m
zijn
binnenste.
Maar
bliksemsnel
warn
nog
een
andere
gedachte
bij
hem
op.
Helder
stond
hem
voor
oogen,
dat
al
zijn
hoop
op
een
toekomst
vol
weelde
den
bodem
daurigota
kreinto
kuracisto
embaraso
kawzi
frapita
maniero
konkludo
konvinki^is
proza;oj
eldonita
konstatis
ombro
malpaco
Utopia
antawju^oj
okazi
sangroj
nedisputebla
elspezi
ge-
dus
INSTRQANTO.
wordt
vervolgd
degene,
welke
schapen
heeft,
schepper.
geneesheer
hindernis
veroorzaken
getroffen
manier
besluit
werd
overtuigd
proza
.
uitgegeven
konstateerde
schaduw
twist
utopisch
vooroordeelen
gebeuren,plaats
heb
ben
wisselingen,,i
veran-
deringen
onbetwistbaar
uitgevenj:(van
geld)
Landbouw-Kroniek.
StoppelviQchten.
Een
der
lezers
van
eea
landbouwcourant
vroeg
onlangs
de
redactie
in
»de
Vraag-
baaks
welken
kunstmest
hy,
by
half
koe-
mest
op
zandgrond
moest
geven,
aanknol-
rapen,
die
hy
wilde
planten
op
land,
waar
hy
de
haver
groen
gemaaid
had.
Het
ant
woord
van
de
redactia
was:
»Strooi
dade-
lyk
per
Are,
bij
goed
half
koemest
2
K.G.
patentkali,
3
K.G.
super
en
1
K.G.
chili-
salpeter.
Dan
verkrygt
ge
onder
normals
was
ingeslagen.
»Nu
kom
je
zeker
ook
niet
meer
bij
mij
terug
aan
het
werk?"
vroeg
de
patroon
op
klagenden
toon.
Johannes
antwoordde
niet;
vertwijfelingen
woede
maakten
hem
stom.
In
gedrukte
stemming
ging
Aalders
heen
•
en
hoe
langer
Johannes
aan
zijn
toestand'
dacht,
hoe
meer
hij
verbitterd
werd.
Hij
kon
nu
maar
niet
begrijpen,
hoe
hij
zorgeloos
had
voortgeleefd,
zonder
Marie
aan
zich
te
verbinden
door
een
verloving;
het
volgende
oogenblik
reeds
moest
hij
echter
bekennen
dat
een
verloving
dit
trouwelooze,
valsche
schepsel
toch
niet
gebonden
zou
hebben
Dat
was
dus
haar
liefde!
O,
dat
hij
zoo
smadelijk
moest
behandeld
worden
!
Nu
hij
in
het
ongeluk
zat,
bekommerde
zij
zich
ni^^t
meer
om
hem.
De
vreeselijke
teleurstelling
in
zijn
hoop
op
een
rijk
huwelijk
kwelde
hem
echter
nog
meer
dan
zijn
gekwetste
eigenliefde.
Hij
had
zich
vertrouwd
gemaakt
met
de
gedachte
dat
hij
eenmaal
Marie's
echtgenoot
zou
zijn,
en
al
zijn
hoop
op
de
toekomst
was
gegr'ond
op
het
bezit
van
haar
vermogen.
Tot
heden
had
hij
zijn
gevangenschap
moedig
gedragen,
in
de
vaste
overtuio-jn^
dat
zijn
onschuld
aan
het
licht
zou
komen.
Maar
als
deze
hoop
nu
ook
eens
niet
ver-